Çilide dünýäde iň uly 3200 MP astronomiki kamera oturdyldy: ol Älemi surata düşürer

  • 18.03.2025 11:58
  • 7.9k+

Çilidäki Wera Rubin obserwatoriýasynda 3200 megapiksel durulykda LSST astronomiki kamerasyny gurnama işleri tamamlandy. Ýakyn hepdelerde ol ilkinji synag suratlaryny alar, şondan soň ol doly derejeli işläp başlar.

Kamera Älemdäki dinamiki prosesleri jikme-jik öwrenmek üçin niýetlenýär. Ol 189 CCD detektoryndan ybarat bolup, 8,4 metrlik esasy aýnaly Simoni teleskopynyň düzüminde işlär. Enjamyň agramy 2 994 kilograma barabar.
LSST asteroidleriň hereketini, täze ýyldyzlaryň partlamalaryny hasaba almaga we gara materiýany öwrenmäge mümkinçilik berer. Onuň her bir suraty 400 sany 4K UHD telewizorynda görkezip boljak maglumatlary saklaýar.
Taslama 2003-nji ýylda hödürlendi, 2007-nji ýylda bolsa Çarlz Simoni we Bill Geýts ony maliýeleşdirme bilen üpjün etdi. 2010-njy ýylda ABŞ-nyň Milli ylmy gaznasy (NSF) we ABŞ-nyň Energetika ministrligi (DOE) goşmaça goldaw berdi.
Obserwatoriýanyň mehaniki toparynyň ýolbaşçysy Freddi Munýosyň aýtmagyna görä, kameranyň gurluşy millimetre çenli takyklygy talap etdi. Taslamanyň menejeri Trewis Leng onuň döredilmegini astronomiýada iň çylşyrymly kynçylyklaryň biri diýip atlandyrdy.


düýn 14:32
4.2k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...