Stol çekmesinde ýatdan çykarylan meteorit alymlara Marsdaky buzlaryň eremeginiň syryny çözmäge kömek etdi

  • 19.11.2024 14:15
  • 7.7k+

Perdýu uniwersitetiniň (PU) amerikan alymlary planetanyň sowamagyndan milliardlarça ýyl soň, Marsda köp ýyllyk buzlaryň eremeginiň sebäbini tapdylar. Gözlegçiler 700 million ýyldan gowrak köne mars meteoritinde suw yzlaryny tapdylar. Tapyndy baradaky maglumatlar bu ylmy edaranyň resmi web sahypasynda çap edildi diýip, rambler.ru ýazýar.

Hünärmenler 1931-nji ýylda Lafaýet şäherindäki Perdýu uniwersitetiniň binasyndaky stol çekmesinden tapylan, agramy 800 gram töweregi bolan başga planetaly gaýanyň bir bölegini öwrendiler. Bu obýekti, takmynan, 100 ýyl ozal ilkinji bolup kimiň tapyp uniwersitete getirendigi entek belli däl.
Lafaýet meteoriti Gün ulgamynyň iň beýik daglaryndan biri bolan Marsyň üstünden 14 km beýiklige çykyp, ýitip barýan wulkan Elizuimiň golaýyndaky kraterden dörän bolmagy ähtimal.
Daşlaryň seljermesi 742 million ýyl ozal suwuk suwuň täsir edendigini görkezdi. Şol bir wagtyň özünde, Marsyň ýüzüniň 3 milliard ýyl mundan ozal doňup, gurap gidendigi mälimdir.

"Biz şol wagt Marsyň üstünde köp suwuk suw bardyr öýdemzok. Munuň ýerine, suw permafrost diýilýän golaýdaky ýerasty buzuň eremeginden we permafrostyň Marsda wagtal-wagtal bolýan magmatiki işjeňlik sebäpli ýüze çykandygyna ynanýarys" diýip, gözlegiň ýolbaşçysy Marissa Tremblaý aýtdy.

Marsyň üstünde bolup geçen urgudan soň, meteorit kosmiki şöhlelere sezewar bolup kosmosa zyňyldy. Olaryň täsiri astynda emele gelen izotoplaryň ýaşy 11 million ýyla deňdir. Bu Elizium dagynda krateriň emele gelmegine gabat gelýär.


29.09.2025 14:51
17

Alymlar Gentington keseliniň ösüşini 75% haýallatmagy başardylar

Londonyň Uniwersitet Kollejiniň alymlary (UCLH) Gentington keseline garşy göreşde ilkinji ynamly netijeler barada habar berdiler. AMT-130 derman serişdesi bilen geçirilen synaglar bejerip bolmaýan bu keseliň ösmegini haýallatmagy başardy...

29.09.2025 12:19
65

Alymlar taryhy taýdan ygtybarly şekilleri döretjek emeli aňy işläp düzýärler

Sýurih uniwersitetiniň gadymy taryh professory Feliks K.Maýer bilen programmist Filipp Ştrebel bilelikde emeli aň esasynda işleýän täze surat generatoryny döredýärler. Ol gural Gadymy Rim we Gadymy Gresiýa döwründen taryhy taýdan hakykata ýakyn sahnalary şekillendirmäge ukyply bolar...

29.09.2025 08:56
17

NASA-da astronawtlyga dalaşgärleriň düzüminde ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy

NASA 2025-nji ýylda astronawt bolmaga dalaş edýän 10 adamyň adyny yglan etdi. Agentligiň taryhynda ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy: alty zenan, dört erkek. Bäsleşige gatnaşmak üçin 8 müňden gowrak amerikaly arza tabşyrdy...

27.09.2025 19:40
3

NASA 2026-njy ýylda Aýyň daşyndan adamly uçuşy meýilleşdirýär

NASA 2026-njy ýylyň 5-nji fewralynda «Artemida» maksatnamasynyň çäginde ekipažly Aý uçuşyny amala aşyrmagy meýilleşdirýär. Eger bu senä çenli ýetişilmese, iň soňky sene hökmünde aprel aýy görkezilýär diýip, Reuters habar berýär...