Stol çekmesinde ýatdan çykarylan meteorit alymlara Marsdaky buzlaryň eremeginiň syryny çözmäge kömek etdi

  • 19.11.2024 14:15
  • 7.7k+

Perdýu uniwersitetiniň (PU) amerikan alymlary planetanyň sowamagyndan milliardlarça ýyl soň, Marsda köp ýyllyk buzlaryň eremeginiň sebäbini tapdylar. Gözlegçiler 700 million ýyldan gowrak köne mars meteoritinde suw yzlaryny tapdylar. Tapyndy baradaky maglumatlar bu ylmy edaranyň resmi web sahypasynda çap edildi diýip, rambler.ru ýazýar.

Hünärmenler 1931-nji ýylda Lafaýet şäherindäki Perdýu uniwersitetiniň binasyndaky stol çekmesinden tapylan, agramy 800 gram töweregi bolan başga planetaly gaýanyň bir bölegini öwrendiler. Bu obýekti, takmynan, 100 ýyl ozal ilkinji bolup kimiň tapyp uniwersitete getirendigi entek belli däl.
Lafaýet meteoriti Gün ulgamynyň iň beýik daglaryndan biri bolan Marsyň üstünden 14 km beýiklige çykyp, ýitip barýan wulkan Elizuimiň golaýyndaky kraterden dörän bolmagy ähtimal.
Daşlaryň seljermesi 742 million ýyl ozal suwuk suwuň täsir edendigini görkezdi. Şol bir wagtyň özünde, Marsyň ýüzüniň 3 milliard ýyl mundan ozal doňup, gurap gidendigi mälimdir.

"Biz şol wagt Marsyň üstünde köp suwuk suw bardyr öýdemzok. Munuň ýerine, suw permafrost diýilýän golaýdaky ýerasty buzuň eremeginden we permafrostyň Marsda wagtal-wagtal bolýan magmatiki işjeňlik sebäpli ýüze çykandygyna ynanýarys" diýip, gözlegiň ýolbaşçysy Marissa Tremblaý aýtdy.

Marsyň üstünde bolup geçen urgudan soň, meteorit kosmiki şöhlelere sezewar bolup kosmosa zyňyldy. Olaryň täsiri astynda emele gelen izotoplaryň ýaşy 11 million ýyla deňdir. Bu Elizium dagynda krateriň emele gelmegine gabat gelýär.


şu gün 11:02
1.1k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

şu gün 10:52
515

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
5.7k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...