Barlaglar: ýat diňe beýnä däl, bedeniň ähli öýjüklerine mahsus bolup biler

  • 19.11.2024 11:59
  • 3k+

Nýu-Ýork uniwersitetiniň alymlary tarapyndan geçirilen täze barlag ýadyň diňe beýnä häsiýetli däldigini subut etdi. Nature Communications-de çap edilen makalada - gaýtalamak arkaly öwrenmek bedeniň ähli öýjükleri üçin esasy bolup biler - diýip bellenýär.

Neýrobiolog alym Nikolaý Kukuşkin: "Öwrenmek we ýatlamak adatça beýni bilen baglanyşyklydyr, ýöne biziň barlagymyz bedenimizdäki beýleki öýjükleriň hem öwrenmäge we ýatlamalary döretmäge ukyplydygyny subut edýär" – diýip nygtaýar.

Barlaghana şertlerinde barlagçylar beýnä degişli däl öýjükleri himiki impulslara sezewar etdiler. Netije bu öýjüklerde ýadyň emele gelmegi bilen baglanyşykly genleriň işjeňleşendigini görkezdi.

"Üç minutlyk impuls “ýadyň genini" bary-ýogy birki sagat we dört impuls bolsa birnäçe günlük işjeňleşdirdi " – diýip, alym belledi.

Kukuşkiniň sözlerine görä, bu açyşlar ýat bilen baglanyşykly keselleri öwrenmäge bolan çemeleşmäni üýtgedip, olary bejermegiň usullaryny kämilleşdirip biler.

“Ýat diňe beýnide däl, eýsem tutuş bedenimizde bar. Bedeni bütewi ýat ulgamy hökmünde göz öňünde tutmalydyrys. Mysal üçin, aşgazan asty mäzimiziň sagdyn ganyň glýukoza derejesini saklamak üçin öňki naharlarymyzy ýada salmagyny ýa-da himiýa bejergisiniň görnüşini ýada salýan rak öýjügini göz öňüne getiriň "-diýip, alym netije çykardy.


şu gün 07:29
4.4k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.9k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4.3k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.8k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...