Şondong dünýäniň iň uly gowagy hökmünde ykrar edildi: oňa Giza pramidasynyň 15 sanysy ýerleşip biler

  • 04.11.2024 13:36
  • 9k+
Şondong dünýäniň iň uly gowagy hökmünde ykrar edildi: oňa Giza pramidasynyň 15 sanysy ýerleşip biler

Wýetnamdaky Şondong gowagy (Hang Son Doong) dünýädäki iň uly gowak hökmünde ykrar edildi. Live Science-iň ýazmagyna görä, onuň içinde diýseň ýer köp bolup, ol ýerde Beýik Giza piramidalarynyň azyndan 15-si ýerleşip biler.

Gowak Fongnýa-Kebang milli seýilgähinde 1990-njy ýylda ýerli ýaşaýjy aw awlaýarka tötänleýin tapyldy. Ýöne gowakdan çykandan soň, ony tapyp bilmedi, sebäbi girelge ýapraklaryň aňyrsynda gizlenipdi. Birnäçe ýyldan soň gowak ýene ýüze çykaryldy. 2009-njy ýylda Beýik Britaniýanyň speleologlary gowaklary öwrenip başladylar we onuň şu wagta çenli mälim bolan iň uly tebigy gowakdygyny anykladylar. Gowagyň umumy göwrümi 38,5 million kub metre ýetdi.
Şeýle-de bolsa, täze gözlegler Şondongyň hünärmenleriň pikir edişinden has uludygyny görkezdi.  Netijede, suwasty tunel arkaly Hang Thung atly başga bir gowaga birikdirildi.  Bu baglanyşyk, gowagyň göwrümine 1,6 million kub metr goşýar. Ol görkeziji Beýik Piramidanyň ýene iki üçüsiniň gowaga ýerleşýändigini görkezýär diýmekdir.

“Bu Ewerestiň çür depesinden kimdir biriniň ýene 1000 metr beýiklikdäki gaýany tapanyndaky ýalydyr. Dünýädäki islendik gowak Şondongyň içinde rahat ýerleşip biler - bu örän uludyr" diýip, iňlisleriň gowaklary öwrenijisi we “Oxalis Adventures” syýahatçylyk agentliginiň tehniki müdiri Goward Limbert belleýär.

Gowagyň geçelgeleri şeýle bir giň welin, ondan Boeing 747 uçup bilýärdi.
Şondong agaç meýdany, tokaý aýratynlyklary bilen, asmandan şöhle düşýän özboluşly tebigy ýerdir.  Gowagyň ady “Dag derýasy” diýlip terjime edilýär. 
Speleologlaryň pikiriçe, gowak 2-3 million ýyl ozal Aziýanyň iň uly hek daşy massasynyň içinde emele gelipdir.
Şondongda 80 metrlik “Itiň eli” we meşhur Wýetnam diwary - kalsitden ýasalan 90 metrlik päsgelçilik bar. Bu tapyndylar Şondongy diňe bir özboluşly tebigy mekana öwürmän, eýsem dünýäniň dürli künjeklerinden alymlary we jahankeşdeleri özüne çekip, tebigy ewolýusiýa hadysasynyň seýrek mysaly hökmünde örboýuna galdy.


19.11.2024 14:13
6.7k+

Dubaýda dünýäde ilkinji aerotaksi portunyň gurluşygy başlandy

Dubaýyň halkara howa menziliniň çäginde (BAE) dört sany Joby Aviation aerotaksi portunyň ilkinjisiniň gurluşygy başlandy. Howa ulagy 2025-nji ýylyň ahyrynda Emirligiň çäginde gatnawyna başlar. Kaliforniýanyň Joby...

16.11.2024 07:46
10k+

Antarktidada ilkinji gezek ýantar tapyldy: ol 90 mln ýyl ozal döräpdir

Germaniýanyň Bremen uniwersitetiniň hünärmenleri britaniýaly kärdeşleri bilen bilelikde Antarktidada ýantaryň ilkinji nusgalaryny tapdylar. Daşa öwrülen şepbik baryp 2017-nji ýyda Amundsen deňziniň düýbünden çykarylan...

16.11.2024 07:39
7.3k+

Alymlar: Tutanhamonyň altyn maskasy hakykatda aýal maşgala degişli eken

Ýork uniwersitetinden alymlaryň gözlegleri Tutanhamonyň belli altyn maskasynyň ilkibaşda başga bir faraon, ähtimal, onuň öweý ejesi Nefertiti üçin döredilen bolmagynyň mümkindigini görkezýär. Bu barada ArtNet neşiriniň...

15.11.2024 20:15
1.6k+

Alymlar gepleşik ukyplaryny özleşdirmekde emeli aňyň esasy meselesini kesgitlediler

Tafts uniwersitetiniň alymlary emeli aňyň (AI) adamlar üçin tebigy bolan sözleýiş dilinde kynçylyk çekmeginiň sebäbini aýtdylar. Barlagyň netijesi esasy meseläniň AI ulgamlaryna tälim berlen maglumatlaryň görnüşi...