3,2 milliard ýyl ozal Ýere gaçan äpet meteorit ýaşaýşa nähili täsir edipdir?

  • 24.10.2024 20:26
  • 13k+

Garward uniwersitetiniň alymlary 3,2 milliard ýyl ozal Ýere gaçan äpet meteoritiň irki mikroorganizmleriň ewolýusiýasynda möhüm faktor bolandygyny ýüze çykardylar. Bu täze açyş barada "Proceedings of the National Academy of Sciences"-e salgylanyp, CNN ýazýar.

S2 diýlip atlandyrylýan kosmos obýektiniň dinozawrlary ýok eden Çiksulub asteroidinden 50-200 esse uludygy bellendi.
Alymlar topary Mahonjwa daglarynda (Günorta Afrika) S2-iň gaçmagynyň geologiki yzlaryny, sferit elementleri bolan gaýalaryň gatlaklarynda meteoritler gaçanda emele gelýän mikroskopiki bölejikleri tapdylar.
Bu sferitleriň seljermesi, çaknyşygyň Ýer ýüzünde global üýtgeşmelere sebäp bolandygyny görkezdi.
Meteoritiň täsiri äpet sunamilere sebäp boldy we ummanlaryň ýokarky gatlaklaryny gaýnadyp, birnäçe aýlap asmany garaňkyladan tozan we galyndylary çykardy.
Gözlegçi Nadi Drabonyň sözlerine görä, şol döwürdäki ummanlar häzirkisinden düýpgöter tapawutly eken: demriň köp bolmagy sebäpli, olar ýaşyl bolupdyr, içindäki ýaşaýyş gaty az eken. Diňe bir öýjükli bakteriýalar we arheýalar bolupdyr. Suwda ýokumly maddalar az bolup, ýaşaýşyň ösüşi haýaldy. Şeýle-de bolsa, betbagtçylyk bir öýjükli organizmleriň köpelmegine uly goldaw berdi. Ummanyň düýbünden tapylan demir we meteoritden çykan fosfor bakteriýalaryň ösmegi üçin güýçli katalizator boldy.
Arheý ummanlary ozal “biologiki çöllük” diýlip atlandyrylyp, Ewerest dagynyň dört esse ululygyndaky kosmos gaýasy bilen çaknyşmagy netijede ýaşaýşyň ösmegi üçin zerur “dökün” boldy diýip, alymlar belleýärler.


26.07.2025 18:29
8.7k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

26.07.2025 11:59
2.3k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

26.07.2025 11:55
3.8k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...