Alymlar 100 müňden gowrak ösümlikleriň heniz öwrenilmänkä ýitip biljekdigini aýdýarlar

  • 06.10.2024 12:27
  • 7.2k+

Botanikaçylar dünýädäki “garaňky zolaklar” diýilýän 33 sebitde 100 000-den gowrak öwrenilmedik ösümlik görnüşini ýüze çykardylar. New Phytologist žurnalynda çap edilen barlagyň netijesine görä, bu görnüşleriň ep-esli bölegine ýok bolmak howpy abanýan bolmagy mümkin diýip, The Guardian gazeti habar berýär.

Barlag Beýik Britaniýadaky Korolyň Botanika bagy tarapyndan geçirildi.
Alymlar ýazyp beýan edilmedik ösümlikleriň dörtden üç böleginiň öwrenilmänkä ýitip biljekdigini duýdurýarlar. Şol bir wagtda olar täze dermanlary, ýangyç çeşmelerini we beýleki innowasiýalary ösdürmek mümkinçiligine eýe bolup bilerler.
Korolyň botanika bagynyň ylmy bölüminiň müdiri, professor Aleksandr Antonelli ösümlikleriň tapylmagyny we häsiýetlendirilmegini çaltlaşdyrmagyň tebigaty goramak boýunça netijeli çäreleri meýilnamalaşdyrmak üçin zerurdygyny aýtdy. Onuň sözlerine görä, takyk maglumat bolmasa biodürlüligi gorap saklamak üçin haýsy sebitleriň goralmalydygyny kesgitlemek kyn.
Beýan edilmedik  görnüşleriň köpüsi Aziýada, esasanam Sumatra adasy, gündogar Gimalaý daglary we Wýetnam ýaly sebitlerde ýerleşýär. Afrikada Madagaskarda we Kap welaýatynda, Günorta Amerikada bolsa Kolumbiýada, Peruda we Braziliýanyň günorta-gündogarynda bellendi.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...