Alymlar 100 müňden gowrak ösümlikleriň heniz öwrenilmänkä ýitip biljekdigini aýdýarlar

  • 06.10.2024 12:27
  • 7.1k+

Botanikaçylar dünýädäki “garaňky zolaklar” diýilýän 33 sebitde 100 000-den gowrak öwrenilmedik ösümlik görnüşini ýüze çykardylar. New Phytologist žurnalynda çap edilen barlagyň netijesine görä, bu görnüşleriň ep-esli bölegine ýok bolmak howpy abanýan bolmagy mümkin diýip, The Guardian gazeti habar berýär.

Barlag Beýik Britaniýadaky Korolyň Botanika bagy tarapyndan geçirildi.
Alymlar ýazyp beýan edilmedik ösümlikleriň dörtden üç böleginiň öwrenilmänkä ýitip biljekdigini duýdurýarlar. Şol bir wagtda olar täze dermanlary, ýangyç çeşmelerini we beýleki innowasiýalary ösdürmek mümkinçiligine eýe bolup bilerler.
Korolyň botanika bagynyň ylmy bölüminiň müdiri, professor Aleksandr Antonelli ösümlikleriň tapylmagyny we häsiýetlendirilmegini çaltlaşdyrmagyň tebigaty goramak boýunça netijeli çäreleri meýilnamalaşdyrmak üçin zerurdygyny aýtdy. Onuň sözlerine görä, takyk maglumat bolmasa biodürlüligi gorap saklamak üçin haýsy sebitleriň goralmalydygyny kesgitlemek kyn.
Beýan edilmedik  görnüşleriň köpüsi Aziýada, esasanam Sumatra adasy, gündogar Gimalaý daglary we Wýetnam ýaly sebitlerde ýerleşýär. Afrikada Madagaskarda we Kap welaýatynda, Günorta Amerikada bolsa Kolumbiýada, Peruda we Braziliýanyň günorta-gündogarynda bellendi.


şu gün 07:29
3.1k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.8k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4.1k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.6k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...