Saharadan gelýän tozan deňiz jandarlary üçin esasy ýaşaýyş çeşmelerinden birine öwrüldi

  • 23.09.2024 10:29
  • 10k+

Florida ştatynyň uniwersitetiniň barlagçylary Saharadan howa arkaly gelýän tozanyň ummanlar üçin möhüm demir çeşmesidigini subut edýän barlag geçirdi. Bu madda fitoplankton we beýleki deňiz jandarlary üçin möhümdir diýip, Phys.org habar berýär.

Alymlar Atlantik ummanynyň düýbünden, Saraho-Sahel tozan dälizi diýlip atlandyrylýan sebitden alnan nusgalary seljerdiler. Hususan-da, dag jynslarynyň  nusgalary Mawritaniýanyň 200 we 500 km günbataryndan, Orta Atlantikden we ABŞ-nyň Florida ştatyndan 500 km uzaklykdaky ýerden ýygnaldy.
Netijede, hünärmenler nusgalarda demriň izotopiki düzüminiň Saharanyň tozanyna gabat gelýändigini anykladylar.
Netijeler Saharanyň tozanyndaky demriň häsiýetleriniň geçen aralygyna görä üýtgeýändigini görkezdi. Näçe uzak aralyga aşsa, şonça-da deňiz jandarlary üçin elýeterli görnüşe öwrülýär eken. Bu atmosferada bolup geçýän himiki prosesler bilen bagly şeýle bolýar.

Alymlar: "Bu barlag demir bilen baglanyşykly tozanyň ilkibaşky çeşmesinden uzak aralyga daşlaşybam ýaşaýşa ep-esli derejede täsir edip biljekdigi baradaky düşünjäni subut edýär" – diýip, sözüniň üstüni ýetirdiler.

Frontiers In Marine Science žurnalynda çap edilen bu barlag deňiz ekoulgamlarynyň deňagramlylygyny saklamakda Sahara çölüniň möhüm ornunyň bardygyna ünsi çekdi.


düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.8k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.7k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...