Saharadan gelýän tozan deňiz jandarlary üçin esasy ýaşaýyş çeşmelerinden birine öwrüldi

  • 23.09.2024 10:29
  • 10k+

Florida ştatynyň uniwersitetiniň barlagçylary Saharadan howa arkaly gelýän tozanyň ummanlar üçin möhüm demir çeşmesidigini subut edýän barlag geçirdi. Bu madda fitoplankton we beýleki deňiz jandarlary üçin möhümdir diýip, Phys.org habar berýär.

Alymlar Atlantik ummanynyň düýbünden, Saraho-Sahel tozan dälizi diýlip atlandyrylýan sebitden alnan nusgalary seljerdiler. Hususan-da, dag jynslarynyň  nusgalary Mawritaniýanyň 200 we 500 km günbataryndan, Orta Atlantikden we ABŞ-nyň Florida ştatyndan 500 km uzaklykdaky ýerden ýygnaldy.
Netijede, hünärmenler nusgalarda demriň izotopiki düzüminiň Saharanyň tozanyna gabat gelýändigini anykladylar.
Netijeler Saharanyň tozanyndaky demriň häsiýetleriniň geçen aralygyna görä üýtgeýändigini görkezdi. Näçe uzak aralyga aşsa, şonça-da deňiz jandarlary üçin elýeterli görnüşe öwrülýär eken. Bu atmosferada bolup geçýän himiki prosesler bilen bagly şeýle bolýar.

Alymlar: "Bu barlag demir bilen baglanyşykly tozanyň ilkibaşky çeşmesinden uzak aralyga daşlaşybam ýaşaýşa ep-esli derejede täsir edip biljekdigi baradaky düşünjäni subut edýär" – diýip, sözüniň üstüni ýetirdiler.

Frontiers In Marine Science žurnalynda çap edilen bu barlag deňiz ekoulgamlarynyň deňagramlylygyny saklamakda Sahara çölüniň möhüm ornunyň bardygyna ünsi çekdi.


şu gün 07:29
3.1k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.8k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4.1k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.6k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...