Alymlar atmosferada ýüzlerçe howply organizmi ýüze çykardylar

  • 13.09.2024 14:30
  • 7.2k+

Alymlar üç kilometre çenli belentlikde atmosferada köp sanly howply mikroorganizmleriň bardygyny anykladylar. Ylmy işiň netijeleri “Proceedings of the National Academy of Sciences” žurnalynda hödürlendi.

Cessna ýeňil uçarynda Ýaponiýanyň üstünden uçuş wagty ylmy gözlegçiler kömelejik sporalaryny we bakteriýalary saklaýan howa nusgalaryny ýygnadylar. Olardan Escherichia coli we Staphylococcus epidermidis ýaly käbirleri düýpli keselleri, şol sanda mikroblara garşy derman serişdelerine durnukly ýokanç kesellerini ýüze çykarýar.
Nusgalar atmosferanyň aşaky gatlagynda, troposferada ýygnaldy, bu ýerde howa massalary uzak aralyklara çalt hereket edip bilýärler. Ylmy gözleg bu mikroorganizmleriň iki müň kilometr aralygy geçip biljekdigini anyklady. Umuman alanyňda, kömelejikleriň 266 görnüşi we bakteriýalaryň 305 görnüşi ýüze çykaryldy, olaryň köpüsi toprakda ýa-da ösümliklerde ýaşaýar, käbirleri bolsa patogendir.
Barselona global saglygy goraýyş institutynyň hünärmenleri güýçli ýeliň netijesinde bu organizmleriň bütin dünýä ýaýrap biljekdigini çaklaýarlar. Ýöne gözlegçiler belentlikdäki mikroblaryň ýere düşende adamlarda kesel döredip biljekdigine göni subutnamalarynyň ýokdugyny belleýärler. Muny anyklamak üçin alymlar howa nusgalaryny we adam öýjüklerini ulanmak bilen goşmaça gözleg geçirmegi meýilleşdirýärler.
Howada mikroorganizmleriň saklanyp biljekdigi öňden bäri bellidi. Bu ilkinji gezek 1920-nji ýyllarda ylmy gözlegçiler ABŞ-nyň üstündäki howada kömelejik sporalaryny ýüze çykaranynda belli boldy. Şeýle-de bolsa, olaryň atmosferada hereket we ýaşaýyş masştaby henizem doly öwrenilmedikdir.


şu gün 07:29
3.1k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

şu gün 07:10
2k+

Floridada köçelere ilkinji gezek awtonom polisiýa awtomobili gözegçilik edip başlady

Maýami-Deýd okrugynyň (Florida ştaty, ABŞ) köçelerine ilkinji awtonom polisiýa awtomobili çykdy. Policing Lab we şerifiň ofisi bilen bilelikde durmuşa geçirilen taslama Police Unmanned Ground Patrol Partner (PUG) adyny aldy...

düýn 17:45
2.8k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 15:59
2.9k+

Meta ABŞ-da 70 futbol meýdançasynyň ululygyndaky maglumat merkezini gurýar

Meta kompaniýasy Luiziana ştatynda (ABŞ) 4 million inedördül fut (371 600 inedördül metr töweregi) meýdany bolan emeli aň maglumat merkezini gurýar, bu takmynan 70 futbol meýdançasyna deňdir. Reuters-iň habar bermegine görä, desganyň umumy çykdajysy takmynan 10 milliard dollar bolar...