Alymlar Ýeriň aýlanyşynyň haýallaýşynyň tapgyrlaýyn häsiýetini anykladylar

  • 20.08.2024 12:42
  • 7.9k+

Halkara geologlar topary Ýeriň aýlanyşynyň haýallaýan we durnukly döwürleriniň gezekleşip, basgançak görnüşinde haýallaýandygyny subut etdi. Proceedings of the National Academy of Sciences žurnalynda çap edilen bu barlag soňky 650 million ýyly öz içine alýan çökündi jynslaryň seljermesine esaslanýar.

Alymlar daşgynyň ýaýramagy sebäpli Ýeriň öz okunyň daşyndan aýlanyşynyň haýallaşýandygyny, ýöne bu prosesiň gyradeň däldigini anykladylar. Sekiz sany geologiki maglumatlar toplumyny seljerenden soň, olar haýallaşmanyň iki möhüm durnukly döwürde tapgyrlaýyn bolup geçendigini anykladylar. Olaryň biri Kembriýadaky partlama, beýlekisi bolsa iň uly köpçülikleýin ýok bolma bilen gabat geldi.
Şeýle hem barlagçylar Aýyň Ýerden 20 müň kilometr uzaklykda, Ýerdäki gije-gündiziň dowamlylygynyň 2,2 sagat uzyn bolandygyny anykladylar.
Alymlar Ýeriň aýlanyşyndaky üýtgeşmeler bilen iri ykdysady hadysalaryň arasyndaky baglanyşygy kesgitlemek üçin gözlegleri dowam etdirmekçi bolýarlar.


02.08.2025 07:41
11k+

“Tomus, güýz, gyş, zibil...” Alymlar täze möwsümleriň dörändigini öňe sürýär

Londonyň ykdysadyýet mekdebiniň we Beýik Britaniýadaky Ýork uniwersitetiniň alymlary adamzat işiniň Ýeriň tebigy sazlaşygyny düýpgöter üýtgedendigini aýdýar. Bu hem täze möwsümleriň – “tüsse” we “zibil” möwsüminiň peýda bolmagyna getirdi diýip, ylmy gözlege salgylanyp, Live Science habar berýär...

31.07.2025 20:18
6.2k+

Aý we Ýer bir günde Günüň öňüni örtdi. NASA-nyň zondy seýrek hadysany ýazga aldy

NASA-nyň gije-gündizleýin Günüň işjeňligini yzarlaýan Solar Dynamics Observatory (SDO) kosmos zondy 25-nji iýulda  seýrek hadysany bellige aldy. Günüň öňüni ilki Aý bölekleýin ýapdy we üç sagatdan soň Ýer hem şu ýagdaýy gaýtalady...

30.07.2025 14:41
7.2k+

Günüň üstünde üç ýyldan bäri ilkinji gezek täze polýar deşikler emele gelip başlady

Günüň üstünde 2022-nji ýyldan bäri ilkinji gezek polýar koronal deşikler peýda bolup başlady. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň we Sibir bölüminiň Gün-Ýerüsti fizika institutynyň web sahypasyna salgylanýan TASS habar berdi...

29.07.2025 14:16
10k+

2027-nji ýylyň awgustynda boljak doly Gün tutulmasy XXI asyrda iň uzak dowam etjegi bolar

2027-nji ýylyň 2-nji awgustynda boljak  Gün tutulmasy 6 minut 22 sekunt dowam eder. Bu üstümizdäki asyryň Gün tutulmasynyň iň uzak döwri bolar diýip,  Space.com ýazýar. Neşir sosial ulgamlarda we metbugatda “dünýä garaňkylyga bürener” diýlen köp sanly oýlanyşyksyz aýdylan “çaklamalaryň” üstünden gülýär...