Alymlar Ýeriň aýlanyşynyň haýallaýşynyň tapgyrlaýyn häsiýetini anykladylar

  • 20.08.2024 12:42
  • 7.9k+

Halkara geologlar topary Ýeriň aýlanyşynyň haýallaýan we durnukly döwürleriniň gezekleşip, basgançak görnüşinde haýallaýandygyny subut etdi. Proceedings of the National Academy of Sciences žurnalynda çap edilen bu barlag soňky 650 million ýyly öz içine alýan çökündi jynslaryň seljermesine esaslanýar.

Alymlar daşgynyň ýaýramagy sebäpli Ýeriň öz okunyň daşyndan aýlanyşynyň haýallaşýandygyny, ýöne bu prosesiň gyradeň däldigini anykladylar. Sekiz sany geologiki maglumatlar toplumyny seljerenden soň, olar haýallaşmanyň iki möhüm durnukly döwürde tapgyrlaýyn bolup geçendigini anykladylar. Olaryň biri Kembriýadaky partlama, beýlekisi bolsa iň uly köpçülikleýin ýok bolma bilen gabat geldi.
Şeýle hem barlagçylar Aýyň Ýerden 20 müň kilometr uzaklykda, Ýerdäki gije-gündiziň dowamlylygynyň 2,2 sagat uzyn bolandygyny anykladylar.
Alymlar Ýeriň aýlanyşyndaky üýtgeşmeler bilen iri ykdysady hadysalaryň arasyndaky baglanyşygy kesgitlemek üçin gözlegleri dowam etdirmekçi bolýarlar.


20.10.2025 14:54
5k+

2025-nji ýylyň iň ýagty kometasy 21-nji oktýabrda Ýere golaý geler

21-nji oktýabrda täze dogan Aý ýagty kometa bolan C/2025 A6 Lemmon-a syn etmek üçin örän gowy şertleri döreder – bu gün asman jisimi Ýere iň ýakyn aralykdan – takmynan, 89 million kilometrden geçer diýip, TASS habar berýär...

25.09.2025 20:00
7.3k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

17.09.2025 23:21
9.1k+

Ýere şu ýylda iň uly asteroidleriň biri golaýlaşýar

2025-nji ýylyň 18-nji sentýabrynda Ýeriň golaýyndan 2025 FA22 asteroidi uçup geçer. Ol Aý orbitasynyň diametrinden biraz uly aralykdan geçer diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi...

13.09.2025 13:03
5.3k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...