Modifisirlenen siňekler planetanyň hapalanmagy bilen baglanyşykly meseleleri çözmäge kömek eder

  • 02.08.2024 12:09
  • 2.5k+

Makkuori uniwersitetiniň alymlary biofabrika hökmünde ulanyp boljak modifisirlenen gara siňekleri döretdiler.

“Gara lwinkalar” diýlip atlandyrylýan bu mör-möjekler organiki galyndylary gaýtadan işleýän we döküne öwürýän peýdaly organizmlerdigini köpden bäri subut edip gelýär. Olaryň liçinkalary organiki maddalary işjeň ýagdaýda iýip, şondan soň ýokumly dökünleri çykaryp “zyňýarlar”. Mundan başga-da, olar beloklara we ýaga baý bolany üçin haýwan iýmiti bolup bilerler.
Sintetiki biologiýa boýunça hünärmenleriň täze çemeleşmesi siňekleriň iýmitiniň görnüşini giňeltmek, ýagny oňa arassalaýyş zawodlaryndan we gassaphanalardan çykýan pes hilli galyndylary hem goşmak bolup durýar. Munuň öwezine siňekler gymmatly himiki serişdeleri öndürer. Barlagyň uly awtory Maseý Maselko mör-möjekleriň galyndylary utilizirlemek meselesini mikroblardan has netijeli çözüp biljekdigini aýtdy.

Alym: “Biz gara siňekleri saýlanyp-sortlanan hapa bilen däl-de, gös-göni hapanyň özi bilen iýmitlendirip bileris. Ony diňe kerçäp-ownatmak ýeterlik "- diýýär.

Siňekleriň bedeni düzülenden soň, hatda zäherli galyndylary we agyr metallardyr sintetiki birleşmeler ýaly himiki hapalaýjy maddalary hem siňdirip biler.
Alymlaryň pikirine görä, modifisirlenen siňekler maldarçylyk üçin senagat fermentlerini hem-de bio ýangyçlarda we çalgy ýaglarynda gazylyp alynýan ýaglaryň ornuny tutup biljek ýöriteleşdirilen lipidleri öndürip biler. Bu tehnologiýa daşky gurşaw meselelerini çözmek we galyndylary gaýtadan işlemegiň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin täze mümkinçilikleri açýar.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...