Alymlar magnit meýdanynyň kömegi bilen syçanlaryň aňyny uzakdan dolandyrmagy öwrendiler

  • 01.08.2024 16:42
  • 2.6k+

Düýpli ylymlar institutynyň koreý alymlary magnit ulanyp, beýnä täsir etmegiň täze usulyny oýlap tapdylar. Nano-MIND (Magnetogenetic Interface for NeuroDynamics-iň gysgaldylan ady) diýlip atlandyrylýan tehnologiýa beýnidäki neýron zynjyrlaryny işjeňleşdirmek ýa-da öçürmek üçin genetikanyň, nanopartikullaryň we magnit meýdanynyň utgaşmasyny ulanýar diýip, Science Alert  habar berýär.

Nano-MIND syçanlaryň özüni alyp barşyny uzakdan dolandyrmaga mümkinçilik berýär. Aslynda, geçiriji oturdylan syçanlar düwmä bir gezek basylanda alymlaryň isleýşi ýaly - iýmit iýip, özara habarlaşyp ýa-da beýleki reaksiýalary görkezip başlaýar. Munuň üçin uly elektrodlaryň geregi ýok.
Tehnologiýa neýronlardaky ion kanallaryna täsir etmek üçin magnit meýdany arkaly işjeňleşdirilip bilinýän nanopartikullary ulanýar.
Gözlegiň esasy awtory Jinwu Çhon: "Bu beýniniň aýry-aýry ýerlerini magnit meýdany arkaly erkin dolandyrmaga mümkinçilik berýän dünýädäki ilkinji tehnologiýadyr. Beden agzalarynyň işine, çylşyrymly emeli nerw torlaryna, iki taraplaýyn beýni-kompýuter tehnologiýalaryna we newrologiki sökellikleri bejermekde täze usullara gönükdirilen barlaglarda onuň giňden ulanylmagyna garaşýarys." – diýýär.
Tehnologiýany iş ýüzünde barlamak üçin alymlar birnäçe synag geçirdiler. Birinjisi, beýniniň özeninde ýerleşýän we iýmitleniş, aragatnaşyk ýaly çylşyrymly hereketlere gatnaşýan reseptorlara degişli. Ýagny, has gönüläp aýdylanda, syçanlaryň iýmek, şeýle hem biri-biri bilen aragatnaşyk saklamak islegini açypdyrlar we ýapypdyrlar. Ikinji synag esasy reseptorlara - ene-atanyň aladasyna gönükdirilipdir. Netijede, hünärmenler gemrijileriň öz çagalarynyň sesine we, umuman, olar hakdaky aladasyna reaksiýasyny üýtgedip bilipdirler.
Barlagçylar täze tehnologiýany newrologiki ýollaryň takyk kartasyny düzmekde, bejergileriň täze usullaryny barlamakda ýa-da adamdaky akyl bozulmalaryny bejermekde ulanmagy umyt edýärler.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...