“Jeýms Uebb” teleskopy Uranyň hemrasy Arielde kömürturşy gazyny tapdy

  • 29.07.2024 11:53
  • 1.8k+

“Jeýms Uebb” kosmos teleskopyndan geçirilen täze gözegçilikler Uranyň hemrasy Arielde ep-esli möçberde kömürturşy gazyny tapdy. Bu açyş Arieliň üstki gatlagynyň aşagynda gizlenip  ýatan ummanyň bolmagynyň mümkindigini görkezýär diýip, Astrobiology habar berýär.

Arielde, esasanam, onuň “arka ýüzündäki ýarym şarynda” kömürturşy gazynyň adatdan daşary köp bolmagy alymlary haýran galdyrdy. Günden şeýle uzak aralykda, temperaturanyň aşa pes şertlerinde kömürturşy gazy kosmosda aňsatlyk bilen bugarýar.
Barlarçylaryň pikirine görä, kömürturşy gazy Arieliň üstüne emeli hemranyň çuňlugyndan gelip biler. Täze spektral gözegçilikler diňe suw bilen dag  jynslarynyň täsirleşmegi netijesinde emele gelip bilýän karbonat minerallarynyň bardygyny görkezýär.
Bu açyş beýleki gözegçilikler bilen birlikde, Arieliň geologiki taýdan ozal pikir edilişinden has işjeň bolup biljekdigini görkezýär. Barlagçylar kömürturşy gazynyň we beýleki gazlaryň buz gatlagynyň çat açmagy ýa-da gazlaryň özüniň atylyp çykmagy netijesinde üstki gatlaga çykyp biljekdigini aradan aýyrmaýarlar.
Alnan maglumatlar Urany we onuň hemralaryny öwrenmegiň möhümdigini görkezýär. Planetar ylmy jemgyýet häzirki wagtda Urana bu syrly buz ägirdi barada has jikme-jik maglumat berjek ilkinji missiýasyny işjeň taýýarlaýar.


düýn 11:16
1.7k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
2.9k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.2k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.9k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...