Alymlar ýertitremeleriň ýüze çykmagyna sebäp bolýan täze faktoryň üstüni açdylar

  • 14.06.2024 14:47
  • 9.9k+

Braun uniwersitetiniň alymlary ýertitremeleriň ýüze çykmagyna täsir edýän täze bir faktory kesgitlediler. Nature žurnalynda çap edilen barlagyň netijesine görä, jaýryklaryň geometriýasy ýertitremeleriň güýjüne we ýygylygyna uly täsirini ýetirýär.

Däp boýunça ýertitremeler litosfera plitalarynyň çat açyş  güýji bilen düşündirilýärdi. Täze barlag çat açyş zolaklardaky gurluşlaryň tekizliginiň hem möhüm rol oýnaýandygyny ýüze çykardy. Plitalaryň “byçgynyň tygly dişine” meňzeş çylşyrymly geometriýasy topagyň güýçli hereketlenmegine we şonuň bilen birlikde has sarsgynly ýertitremelerine sebäp bolýar.
Barlagçylar Kaliforniýadaky San-Andreas jaýrygyny öwrendiler. Alnan maglumatlar "tekiz" jaýryklaryň plitalara birsydyrgyn süýşmäge mümkinçilik berýändigini görkezýär, şol bir wagtda bitekizleri ýeriň titremegine sebäp bolýan goşmaça basyşy döredýär.
Geljekde geofizikler täze modeli beýleki jaýryklar boýunça barlamagy meýilleşdirýärler. Eger çaklama tassyk bolsa, bu geljekde ýer titremelerini has takyk çaklamaga mümkinçilik berer.


şu gün 13:31
1.4k+

Iki sany derman serişdesi syçanlaryň ömrüni 30% uzaltdy. Indiki synag adamlarda

Maks Plank Jemgyýetiniň Garramagyň biologiýasy institutynda (Germaniýa) syçanlarda birnäçe synag geçirip gördüler. Barlagçylar rapamisin bilen trametinibiň birleşmeginiň haýwanlaryň ömrüni takmynan 30% uzaldýandygyny anykladylar...

düýn 18:47
3.8k+

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...

düýn 13:56
2.7k+

Paleontologlar Ispaniýada stegozawryň gowy saklanyp galan kelleçanagyny tapdy

Ispan paleontologlary möhüm tapyndy barada habar berdi. Ýurduň gündogaryndaky Teruel welaýatynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda stegozawryň kelleçanagy tapyldy – ol örän gowy ýagdaýda saklanyp galypdyr...

düýn 13:53
3.7k+

Indoneziýanyň kenaryndaky Ýuwaş ummanynyň düýbünde gadymy dünýäniň yzlary tapyldy

Indoneziýanyň kenarlarynda, Ýawa bilen Madura adalarynyň arasyndaky bogazyň düýbünde suwa giden gadymy jülgäniň yzlary tapyldy. Häzir bu ýerde ummanyň ýalpak ýeri bar diýip, Daily Mail habar berýär. Geologlar Sumatra, Ýawa we Borneo adalarynyň arasyndaky umman düýbüniň birwagtlar gury ýer bolandygyny bireýýäm kesgitläpdi...