Ýerdäki ýerasty suwlar 2100-nji ýyla çenli ulanmaga ýaramsyz bolmagy mümkin

  • 10.06.2024 13:57
  • 11297
Ýerdäki ýerasty suwlar 2100-nji ýyla çenli ulanmaga ýaramsyz bolmagy mümkin

Üstümizdäki asyryň ahyryna çenli Ýerdäki ýerasty suwlar ep-esli gyzar we dünýäde suw çökgünliginiň döremegine sebäp bolar. Nature Geoscience žurnalynda çap edilen barlagda alymlar şunuň ýaly ýagdaýy çaklaýarlar.

Kanadanyň Dalhauzi uniwersitetinden Barrett Kuryulukyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary global maýlamaklygyň topragyň üstki gatlaklarynyň we ýerasty suwlaryň  ýylylygyna edýän täsirini derňediler. Barlag ýerasty suwlaryň ortaça temperaturasynyň 2100-nji ýyla çenli 2,1 dereje ýokarlanjakdygyny görkezdi we bu Ýerde parnik gazlarynyň zyňyndylary azaldylan ýagdaýynda şeýle bolar. Zyňyndylaryň derejesi häzirki ýaly dowam etse, bu görkeziji hatda 3,5 derejä hem ýetip biler.
Bu Afrikanyň, Ýakyn Gündogaryň käbir ýurtlaryna we günbatar Awstraliýa hasam täsir eder. Ol ýerde suwuň temperaturasy 34 derejeden geçer.
Alymlaryň çaklamalaryna görä, adamlaryň 59 milliondan 588 milliona çenlisi ýerasty suwlaryň ulanmaga ýaramsyz ýerlerinde galar. Ýene adamlaryň 77 milliondan 188 milliona çenlisi suwuň temperaturasynyň bellenen howpsuzlyk kadasyndan ýokary bolan ýerlerinde ýaşar.
Bu diňe bir adamyň saglygyna howp salman, daşky gurşawa-da howp salýar. Temperaturanyň ýokarlanmagy toprak mikroblarynyň alyş-çalşyny çaltlaşdyrar, bu bolsa suwdaky agyr metal ionlarynyň düzüminiň ýokarlanmagyna getirer.
Bu diňe bir adamyň saglygyna howp salman, daşky gurşawa-da howp salýar. Temperaturanyň ýokarlanmagy toprak mikroblarynyň alyş-çalşyny çaltlaşdyrar, bu bolsa suwdaky agyr metal ionlarynyň düzüminiň ýokarlanmagyna getirer.


24.07.2024 16:09
23686

21-nji iýul howa gözegçilikleriniň taryhynda iň yssy gün boldy

2024-nji ýylyň 21-nji iýuly howa gözegçilikleriniň taryhynda iň yssy gün boldy. Howanyň üýtgemegi boýunça Copernicus gullugy bu maglumaty tassyklaýar. Copernicus 1940-njy ýyldan bäri global howa şertlerini yzarlaýar...

17.07.2024 16:23
7532

Günde şu tomusda iň güýçli - X1.9 klasly partlama hasaba alyndy

16-njy iýulda Aşgabat wagty bilen 18:26-da Günde güýçli partlama bolup geçdi, oňa X1.9 derejesi berildi. Bu barada Amaly geofizika institutyna salgylanyp, TASS habar berýär. Partlama tomus başlany bäri iň güýçlüsi...

16.07.2024 13:32
5532

Alymlar buzluklaryň eremegini emeli usulda haýallatmagy teklip edýärler

Howanyň üýtgemegi, iri buzluklaryň eremegi sebäpli deňiz derejesiniň ýokary galmagy ýaly, eýýäm juda duýulýan netijelere getirip ugrady. Ählumumy maýlama garşy göreşmegiň esasy serişdesi senagaty optimallaşdyrmak...

16.07.2024 12:36
7405

Sisiliýadaky Perguza köli howanyň üýtgemegi sebäpli gurama hala geldi

Sisiliýa adasyndaky Perguza köli howanyň global maýlamagy sebäpli gurakçylykdan ýaňa  gurady diýen ýaly. Reýter agentliginiň habar bermegine görä, bu sebitdäki ýeke-täk tebigy köl. Ol 1,8 inedördül kilometr meýdany...