Ýerdäki ýerasty suwlar 2100-nji ýyla çenli ulanmaga ýaramsyz bolmagy mümkin

  • 10.06.2024 13:57
  • 11k+
Ýerdäki ýerasty suwlar 2100-nji ýyla çenli ulanmaga ýaramsyz bolmagy mümkin

Üstümizdäki asyryň ahyryna çenli Ýerdäki ýerasty suwlar ep-esli gyzar we dünýäde suw çökgünliginiň döremegine sebäp bolar. Nature Geoscience žurnalynda çap edilen barlagda alymlar şunuň ýaly ýagdaýy çaklaýarlar.

Kanadanyň Dalhauzi uniwersitetinden Barrett Kuryulukyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary global maýlamaklygyň topragyň üstki gatlaklarynyň we ýerasty suwlaryň  ýylylygyna edýän täsirini derňediler. Barlag ýerasty suwlaryň ortaça temperaturasynyň 2100-nji ýyla çenli 2,1 dereje ýokarlanjakdygyny görkezdi we bu Ýerde parnik gazlarynyň zyňyndylary azaldylan ýagdaýynda şeýle bolar. Zyňyndylaryň derejesi häzirki ýaly dowam etse, bu görkeziji hatda 3,5 derejä hem ýetip biler.
Bu Afrikanyň, Ýakyn Gündogaryň käbir ýurtlaryna we günbatar Awstraliýa hasam täsir eder. Ol ýerde suwuň temperaturasy 34 derejeden geçer.
Alymlaryň çaklamalaryna görä, adamlaryň 59 milliondan 588 milliona çenlisi ýerasty suwlaryň ulanmaga ýaramsyz ýerlerinde galar. Ýene adamlaryň 77 milliondan 188 milliona çenlisi suwuň temperaturasynyň bellenen howpsuzlyk kadasyndan ýokary bolan ýerlerinde ýaşar.
Bu diňe bir adamyň saglygyna howp salman, daşky gurşawa-da howp salýar. Temperaturanyň ýokarlanmagy toprak mikroblarynyň alyş-çalşyny çaltlaşdyrar, bu bolsa suwdaky agyr metal ionlarynyň düzüminiň ýokarlanmagyna getirer.
Bu diňe bir adamyň saglygyna howp salman, daşky gurşawa-da howp salýar. Temperaturanyň ýokarlanmagy toprak mikroblarynyň alyş-çalşyny çaltlaşdyrar, bu bolsa suwdaky agyr metal ionlarynyň düzüminiň ýokarlanmagyna getirer.


19.11.2024 17:40
8k+

20-nji noýabrda Ýere güýçli magnit tupany aralaşar

Günde güýçli partlamalar plazmanyň zyňylmagyna sebäp boldy. Olar 20-nji noýabrda Ýeriň magnit meýdanyna aralaşyp, güýçli tupany döreder. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasyna...

13.11.2024 15:04
12k+

Adatdan daşary howa hadysalary sebäpli dünýä ykdysadyýetine 2 trln dollar möçberde zyýan ýetdi

Ýerde howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly adatdan daşary howa hadysalary soňky 10 ýylda dünýä ykdysadyýetine 2 trln dollardan gowrak möçberde zyýan ýetirdi. Bu barada Parižde Halkara söwda palatasynyň saýtynda...

09.11.2024 11:52
9.6k+

Gün bäş sany güýçli alawlama barabar bolan energiýany çykardy: munuň Ýere nähili täsiri bar?

6-njy we 7-nji noýabrda Gün iň ýokary hasaplanýan "X" klasynyň dört-bäş alawynyň energiýasyna deň bolan ýigrimi töweregi M derejeli alaw zyňdy. Bu barada Kosmos gözleg institutynyň Gün astronomiýasynyň barlaghanasyna...

06.11.2024 16:56
7.4k+

7-nji noýabrda Ýerde G1 topara degişli magnit hadysasy bolar

Penşenbe güni Ýeri G1 klasly gowşak magnit tupany gurşap alar. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň we Gün-ýer fizikasy institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasyna salgylanyp, RBK habar berýär. Barlaghananyň...