Awstraliýada 45 000 ýyl ozal ýitip giden äpet “gazyň” kelleçanagy tapyldy

  • 10.06.2024 13:28
  • 17k+

Awstraliýaly alymlar 45 000 ýyl ozal ýaşap geçen äpet guşuň - Genyornis newtoni-niň oňat saklanyp galan kelleçanagyny tapdylar.

Şu wagta çenli äpet "gazyň" daşky görnüşi we aýratynlyklary baradaky maglumatlar daşa öwrülen bölek galyndylarynyň beýany bilen çäklenýärdi. 2019-njy ýylda geçirilen gazuw-agtaryş işlerinde tapylan kelleçanak Flinders uniwersitetiniň barlagçylaryna bu uçmaýan guşuň daşky görnüşini we endiklerini täzeden dikeltmäge mümkinçilik berdi.
Genyornis newtoni-niň beýikligi 2 metre ýetipdir we ullakan tumşugy, kellesinde süňkden kekeji we totyny ýatladýan çüňki bolupdyr. Alymlaryň pikiriçe, guş ýerde hem suwda ýaşapdyr, ýumşak ösümlikler we miweler bilen iýmitlenipdir.

“Gysgaça aýdanymyzda, täze kelleçanagy bir ýere düzüp-jemlemek bilen,  bu görnüşiň äpet gazdygyny görkezýän tapmaçany çözüp başladyk. Genyornis newtoni-niň totynyňky ýaly, ýöne şekili boýunça gazy ýatladýan beýik we çeýe ýokarky äňi bolupdyr, damagy giň eken, dişlände gaty dişläpdir, ýumşak ösümlikleri we miweleri kentlewügi bilen owmaçlap iýipdir" – diýip, barlagyň şärikdeş awtory Fibi Makinerni belleýär.

Guşuň içki gulagynyň süňküniň ol kellesini suwa çümdürende  gulaga we bokurdaga suw girmekden goraýan şekilli bolmagy oňa ýarym suw durmuşyny alyp barmaga kömek edipdir.
Genyornis newtoni-niň we Awstraliýanyň megafaunasynyň beýleki wekilleriniň ýitip gitmegini yklyma ilkinji adamlaryň gelmegi we tokaý ýangynlary sebäpli ýaşaýyş şertleriniň üýtgemegi bilen baglanyşdyrýarlar.


düýn 20:33
4.8k+

Pomidor bilen ýeralma kowumdaş bolup çykdy: olar baryp 9 mln ýyl ozal sapylypdyr

Ýeralma bilen pomidoryň genetiki gelip çykyşy umumy bolup, olary sapylmagy, takmynan, 9 million ýyl ozal bolup geçipdir. Bu barada Xinhua agentligi halkara alymlar topary tarapyndan geçirilen gözlegiň netijelerine salgylanyp habar berýär...

düýn 19:27
2.4k+

Hytaýda baryp II asyrda oýlanyp tapylan dünýäde ilkinji seýsmograf dikeldildi

Hytaýda Betbagtçylyklaryň öňüni alyş institutyndan Sýuý Goudunyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary dünýäde ilkinji seýsmograf hasaplanýan gadymy enjamy dikeltdi. Bu barada Progress in Geophysics žurnalyna salgylanýan South China Morning Post ýazýar...

düýn 18:12
1.5k+

Russiýaly alymlar ýalany 92% takyklyk bilen kesgitlemek üçin algoritm döretdiler

Russiýaly alymlar sözdäki ýalany 92% takyklyk bilen kesgitlemegiň usulyny tapandyklaryny habar berdiler. Bu barada Nižniý Nowgoroddaky “Ýokary ykdysadyýet mekdebi” ylmy-barlag uniwersitetiniň (НИУ ВШЭ) barlagçylaryna salgylanýan TASS habar berýär...

düýn 18:05
3.3k+

Marsda uzynlygy 16 000 km bolan gadymy derýalaryň yzlary tapyldy

Marsda umumy uzynlygy, takmynan, 10 müň mil (16 000 km töweregi) bolan gadymy suw ýollarynyň geologiki yzlary tapyldy. Tapylan çeşmeleriň ýaşynyň 3 milliard ýyldan geçýändigi çaklanylýar diýip, Marsdaky orbital apparatlardan alnan maglumatlara salgylanýan The Guardian habar berýär ...