Astronomlar Nakgaş ýyldyzyndan bir günde Günüň agramyna barabar jisimi ýuwudýan gara girdap tapdylar

  • 24.02.2024 16:59
  • 6.8k+

Halkara alymlar topary Nakgaş ýyldyzlar toplumynda iň ýagty we iň çalt ulalýan gara girdap tapdylar. Onuň massasy 17 milliard Güne barabar. Bir günüň dowamynda ol Günüň massasyna deňeçer maddany ýuwudýar diýip, eso.org habar berýär.

Ilkibaşda Akmaýanyň ýolundaky ýyldyz hasaplanylan J0529-4351 obýekti kwazar - Ýerden 12 milliard ýagtylyk ýyly daşlykda ýerleşýän işjeň galaktiki ýadro hökmünde kesgitlenildi.
J0529-4351-däki adatdan daşary uly gara deşik Güne garanyňda 600 trillion esse ýagty, akkresion diskiniň diametri 7 ýagtylyk ýyly - Gün bilen Neptunyň arasyndaky aralykdan 15 000 esse uly.
J0529-4351-iň özboluşly aýratynlygy - onuň ýoýulmaýanlygynda we beýleki galaktiki ýadrolaryň grawitasiýa linzalary bilen şöhlelenmesiniň güýçlenýänliginde.
J0529-4351-iň açylmagy alymlara adatdan daşary uly gara deşigiň massasyny anyklamaga we onuň aýlanyşyna gözegçilik etmäge kömek eder. Gözleg kwazar tapmak üçin ulanylýan emeli aň modellerine-de garşy çykýar. Hakykatda, bu modeller bar bolan maglumatlar boýunça tälim alýarlar, ýagny diňe eýýäm belli bolanlara meňzeş obýektler kwazar statusyna dalaşgär bolup bilerler. Bu ýagdaýda bolşy ýaly, eger täze kwazar öň görlüp-eşidilmediklerden has ýagty bolup çyksa, AI algoritmi ony ret edip, obýekti Ýerden gaty uzakda bolmadyk ýyldyzlaryň toparyna degişli edip biler.


düýn 15:41
2.4k+

Heýwere keseli Amerikada Kolumbyň ekspedisiýasyndan müňlerçe ýyl öň peýda bolupdyr

Taryh okuw kitaplarynda heýwere keseliniň Täze Dünýä ispaniýaly deňizde ýüzüji Kristofer Kolumbyň yklymy açmagy bilen ýewropaly kolonizatorlar we XV asyrda ispan basybalyjylary tarapyndan getirilen diýip hasaplanýar...

düýn 15:29
4.2k+

Arktikada gadymy guşlaryň höwürtgeländiginiň ilkinji subutnamasy tapyldy

Amerikaly we kanadaly paleontologlar Alýaskanyň demirgazygynda Giçki hek döwrüniň guşlarynyň süňkleriniň böleklerini tapdylar. Olaryň içinde uly guşlara degişlisi-de, jüýje guşlara degişlisi-de bar. Bu guşlaryň polýar tegeleginiň daşynda, takmynan, 73 million ýyl ozal höwürtgeläp başlandyklary baradaky ilkinji subutnamasy boldy, bu bolsa öň pikir edilişinden 30 million ýyl öň boldugydyr...

02.06.2025 13:31
5k+

Iki sany derman serişdesi syçanlaryň ömrüni 30% uzaltdy. Indiki synag adamlarda

Maks Plank Jemgyýetiniň Garramagyň biologiýasy institutynda (Germaniýa) syçanlarda birnäçe synag geçirip gördüler. Barlagçylar rapamisin bilen trametinibiň birleşmeginiň haýwanlaryň ömrüni takmynan 30% uzaldýandygyny anykladylar...

01.06.2025 18:47
4.7k+

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...