Astronomlar Nakgaş ýyldyzyndan bir günde Günüň agramyna barabar jisimi ýuwudýan gara girdap tapdylar

  • 24.02.2024 16:59
  • 6.9k+

Halkara alymlar topary Nakgaş ýyldyzlar toplumynda iň ýagty we iň çalt ulalýan gara girdap tapdylar. Onuň massasy 17 milliard Güne barabar. Bir günüň dowamynda ol Günüň massasyna deňeçer maddany ýuwudýar diýip, eso.org habar berýär.

Ilkibaşda Akmaýanyň ýolundaky ýyldyz hasaplanylan J0529-4351 obýekti kwazar - Ýerden 12 milliard ýagtylyk ýyly daşlykda ýerleşýän işjeň galaktiki ýadro hökmünde kesgitlenildi.
J0529-4351-däki adatdan daşary uly gara deşik Güne garanyňda 600 trillion esse ýagty, akkresion diskiniň diametri 7 ýagtylyk ýyly - Gün bilen Neptunyň arasyndaky aralykdan 15 000 esse uly.
J0529-4351-iň özboluşly aýratynlygy - onuň ýoýulmaýanlygynda we beýleki galaktiki ýadrolaryň grawitasiýa linzalary bilen şöhlelenmesiniň güýçlenýänliginde.
J0529-4351-iň açylmagy alymlara adatdan daşary uly gara deşigiň massasyny anyklamaga we onuň aýlanyşyna gözegçilik etmäge kömek eder. Gözleg kwazar tapmak üçin ulanylýan emeli aň modellerine-de garşy çykýar. Hakykatda, bu modeller bar bolan maglumatlar boýunça tälim alýarlar, ýagny diňe eýýäm belli bolanlara meňzeş obýektler kwazar statusyna dalaşgär bolup bilerler. Bu ýagdaýda bolşy ýaly, eger täze kwazar öň görlüp-eşidilmediklerden has ýagty bolup çyksa, AI algoritmi ony ret edip, obýekti Ýerden gaty uzakda bolmadyk ýyldyzlaryň toparyna degişli edip biler.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...