Astronomlar Nakgaş ýyldyzyndan bir günde Günüň agramyna barabar jisimi ýuwudýan gara girdap tapdylar

  • 24.02.2024 16:59
  • 6.9k+

Halkara alymlar topary Nakgaş ýyldyzlar toplumynda iň ýagty we iň çalt ulalýan gara girdap tapdylar. Onuň massasy 17 milliard Güne barabar. Bir günüň dowamynda ol Günüň massasyna deňeçer maddany ýuwudýar diýip, eso.org habar berýär.

Ilkibaşda Akmaýanyň ýolundaky ýyldyz hasaplanylan J0529-4351 obýekti kwazar - Ýerden 12 milliard ýagtylyk ýyly daşlykda ýerleşýän işjeň galaktiki ýadro hökmünde kesgitlenildi.
J0529-4351-däki adatdan daşary uly gara deşik Güne garanyňda 600 trillion esse ýagty, akkresion diskiniň diametri 7 ýagtylyk ýyly - Gün bilen Neptunyň arasyndaky aralykdan 15 000 esse uly.
J0529-4351-iň özboluşly aýratynlygy - onuň ýoýulmaýanlygynda we beýleki galaktiki ýadrolaryň grawitasiýa linzalary bilen şöhlelenmesiniň güýçlenýänliginde.
J0529-4351-iň açylmagy alymlara adatdan daşary uly gara deşigiň massasyny anyklamaga we onuň aýlanyşyna gözegçilik etmäge kömek eder. Gözleg kwazar tapmak üçin ulanylýan emeli aň modellerine-de garşy çykýar. Hakykatda, bu modeller bar bolan maglumatlar boýunça tälim alýarlar, ýagny diňe eýýäm belli bolanlara meňzeş obýektler kwazar statusyna dalaşgär bolup bilerler. Bu ýagdaýda bolşy ýaly, eger täze kwazar öň görlüp-eşidilmediklerden has ýagty bolup çyksa, AI algoritmi ony ret edip, obýekti Ýerden gaty uzakda bolmadyk ýyldyzlaryň toparyna degişli edip biler.


düýn 12:40
1.6k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

düýn 11:56
2.1k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

düýn 11:06
1.7k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

düýn 11:00
1.3k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...