Astronomlar Nakgaş ýyldyzyndan bir günde Günüň agramyna barabar jisimi ýuwudýan gara girdap tapdylar

  • 24.02.2024 16:59
  • 6.8k+

Halkara alymlar topary Nakgaş ýyldyzlar toplumynda iň ýagty we iň çalt ulalýan gara girdap tapdylar. Onuň massasy 17 milliard Güne barabar. Bir günüň dowamynda ol Günüň massasyna deňeçer maddany ýuwudýar diýip, eso.org habar berýär.

Ilkibaşda Akmaýanyň ýolundaky ýyldyz hasaplanylan J0529-4351 obýekti kwazar - Ýerden 12 milliard ýagtylyk ýyly daşlykda ýerleşýän işjeň galaktiki ýadro hökmünde kesgitlenildi.
J0529-4351-däki adatdan daşary uly gara deşik Güne garanyňda 600 trillion esse ýagty, akkresion diskiniň diametri 7 ýagtylyk ýyly - Gün bilen Neptunyň arasyndaky aralykdan 15 000 esse uly.
J0529-4351-iň özboluşly aýratynlygy - onuň ýoýulmaýanlygynda we beýleki galaktiki ýadrolaryň grawitasiýa linzalary bilen şöhlelenmesiniň güýçlenýänliginde.
J0529-4351-iň açylmagy alymlara adatdan daşary uly gara deşigiň massasyny anyklamaga we onuň aýlanyşyna gözegçilik etmäge kömek eder. Gözleg kwazar tapmak üçin ulanylýan emeli aň modellerine-de garşy çykýar. Hakykatda, bu modeller bar bolan maglumatlar boýunça tälim alýarlar, ýagny diňe eýýäm belli bolanlara meňzeş obýektler kwazar statusyna dalaşgär bolup bilerler. Bu ýagdaýda bolşy ýaly, eger täze kwazar öň görlüp-eşidilmediklerden has ýagty bolup çyksa, AI algoritmi ony ret edip, obýekti Ýerden gaty uzakda bolmadyk ýyldyzlaryň toparyna degişli edip biler.


07.07.2025 10:53
3k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
9.5k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

06.07.2025 15:03
10k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...

06.07.2025 14:44
7k+

Arheolog Ispaniýanyň golaýynda rowaýata öwrülen Atlantida şäherini tapandygyny aýdýar

Britaniýaly arheolog Maýkl Donnellan Atlantidanyň Ispaniýanyň kenaryndan üç kilometr uzaklykda, Kadis şäheriniň golaýynda ýerleşip biljekdigini aýtdy. Bu barada alymyň alternatiw taryha bagyşlanan Cosmic Summit konferensiýasynda eden çykyşyna salgylanýan, Daily Mail ýazýar...