Hytaýda deňiz suwundan uran almagyň tehnologiýasy işlenip düzüldi

  • 15.12.2023 21:48
  • 6.7k+

Çançundaky demirgazyk-gündogar uniwersitetiniň hytaýly alymlary deňiz suwundan uran almagyň usulyny oýlap tapdylar.

Häzirki wagtda urany dag jynslaryndan alýarlar, ýöne olaryň ätiýaçlyk gorlary çäklidir. Bar bolan çaklamalara görä, Ýeriň deňizlerinde we ummanlarynda bu elementiň ergininiň, takmynan 4,5 milliard, tonnasy bolup, ol gury ýerdäki uranyň mukdaryndan 1000 esse ýokarydyr.
Deňizde uran «uranil» diýlip atlandyrylýan ion görnüşinde duşýar. Şeýle-de bolsa, uranili suwdan almak kyn wezipedir, sebäbi materiallarda uran ionlaryny netijeli tutmak üçin ýeterlik ýer ýok.
Hytaýly alymlar ýöriteleşdirilen monomerler bilen örtülen uglerod süýümli mata döretdiler. Himiki taýdan gaýtadan işlenenden soň, süýüm uran bölejiklerini tutup bilýän köp sanly «jübüler» eýe boldy.
Synaglarda alymlar 24 günde deňiz suwunyň her gramyndan 12,6 milligram uran almagy başardylar. Uglerod matasynyň öndürijiligi synag edilen beýleki materiallaryň köpüsinden has ýokary boldy.
Hünärmenler bu açyşyň deňizleri ýadro ýangyjynyň täze çeşmesi hökmünde ulanmak üçin geljegi uly usuly hödürleýändigini aýdýarlar.


düýn 11:02
2.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

düýn 10:52
1.1k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
5.9k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...