Hytaýda deňiz suwundan uran almagyň tehnologiýasy işlenip düzüldi

  • 15.12.2023 21:48
  • 6.6k+

Çançundaky demirgazyk-gündogar uniwersitetiniň hytaýly alymlary deňiz suwundan uran almagyň usulyny oýlap tapdylar.

Häzirki wagtda urany dag jynslaryndan alýarlar, ýöne olaryň ätiýaçlyk gorlary çäklidir. Bar bolan çaklamalara görä, Ýeriň deňizlerinde we ummanlarynda bu elementiň ergininiň, takmynan 4,5 milliard, tonnasy bolup, ol gury ýerdäki uranyň mukdaryndan 1000 esse ýokarydyr.
Deňizde uran «uranil» diýlip atlandyrylýan ion görnüşinde duşýar. Şeýle-de bolsa, uranili suwdan almak kyn wezipedir, sebäbi materiallarda uran ionlaryny netijeli tutmak üçin ýeterlik ýer ýok.
Hytaýly alymlar ýöriteleşdirilen monomerler bilen örtülen uglerod süýümli mata döretdiler. Himiki taýdan gaýtadan işlenenden soň, süýüm uran bölejiklerini tutup bilýän köp sanly «jübüler» eýe boldy.
Synaglarda alymlar 24 günde deňiz suwunyň her gramyndan 12,6 milligram uran almagy başardylar. Uglerod matasynyň öndürijiligi synag edilen beýleki materiallaryň köpüsinden has ýokary boldy.
Hünärmenler bu açyşyň deňizleri ýadro ýangyjynyň täze çeşmesi hökmünde ulanmak üçin geljegi uly usuly hödürleýändigini aýdýarlar.


şu gün 07:29
1.5k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.7k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.5k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...