Alymlar mör-möjeklere zeper ýetirmezden, olary kiborga öwürdiler

  • 30.09.2023 15:35
  • 20k+

Singapuryň Nanýan Tehnologiýalar uniwersitetiniň inženerleri tarakanlara zeper ýetirmezden, olary kiborga öwürmegi öwrendiler. Gözlegiň netijeleri «Flexible Electronics» ylmy žurnalynda çap edildi.

Kiborg tarakanlar ozal hem döredilipdi, ýöne öňki synaglaryň hemmesinde bu mör-möjekleriň nerw ulgamyna elektrodlar birikdirildi. Şeýle täsir synag edilýän nusgalaryň ömrüni ep-esli azaldýardy we şeýle amallary netijesiz edýärdi.
Gözleg topary tarakanlaryň arkasyndaky kiçijik torbada ýerleşýän simler bilen bagly altyn we plastmassa simleri olaryň murtjagazlaryna birikdirmegiň usulyny tapdylar. Simler synag edilýäniň murtjagazlaryna gowşak elektrik impulslaryny iberip, ony çepe ýa-da saga öwrülmäge mejbur edýär. Şeýle hem inženerler tarakanyň garnyna elektrod dakyp, gyjyndyrma baglylykda, has çalt ýa-da haýal hereket etmegini gazandylar.
Alymlaryň ýolbaşçylygynda radio tolkunlary tarapyndan dolandyrylýan kiborg tarakan labirintden we päsgelçiliklerden geçdi. Synag gyjyndyrmanyň mör-möjekleriň hereketlerine takyk gözegçilik etmäge mümkinçilik berýändigini görkezdi.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.8k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...