Alymlar: Dünýädäki dilleriň ýaňlanyşy klimata bagly

  • 04.09.2023 15:07
  • 10k+

Lingwistler howanyň we dilleriň ýaňlanyşynyň arasyndaky baglanyşygy ýüze çykardylar.

Report agentliginiň “Frontiers in Psychology” žurnalyna salgylanyp berýän habaryna görä, olar çyglylyk, deňiz derejesinden beýiklik, temperatura, ygalyň mukdary we ösümlikleriň gürlügi ýaly daşky gurşaw şertlerine baha berdiler.
Gözlegçiler: "Dürli daşky gurşaw we dil üýtgeýjileriniň biri-biri bilen näderejede arabaglanyşygynyň bardygyna göz ýetirmäge synanyşdyk"- diýip gürrüň berdiler.
Ýokary temperatura we çyglylyk bolan ýerlerde adamlaryň çekimli sesleri has köp ulanýandyklary, daglarda bolsa zarply çekimsiz sesleri ulanýandyklary ýüze çykaryldy. Has çylşyrymly ton ulgamlary çygly sebitlere mahsusdyr.
Alymlar bu faktlara düşündiriş tapmaga synanyşdylar. Bir çaklama görä, belentliklerde adamlar çyglylygy saklamaga synanyşýarlar, şonuň üçin ses aragatnaşygyny ýapýan sesleri ulanýarlar.
Şeýle hem gözlegçiler howanyň üýtgemeginiň soňlugy bilen dilleriň ýaňlanyşyna täsir etjekdigine ynanýarlar. Biologlar guş aýdymlarynda daşky gurşawyň şertlerine uýgunlaşýan meýilleri eýýäm görüpdirler.


düýn 16:42
4.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.5k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.6k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.1k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...