Alymlar: Dünýädäki dilleriň ýaňlanyşy klimata bagly

  • 04.09.2023 15:07
  • 10k+

Lingwistler howanyň we dilleriň ýaňlanyşynyň arasyndaky baglanyşygy ýüze çykardylar.

Report agentliginiň “Frontiers in Psychology” žurnalyna salgylanyp berýän habaryna görä, olar çyglylyk, deňiz derejesinden beýiklik, temperatura, ygalyň mukdary we ösümlikleriň gürlügi ýaly daşky gurşaw şertlerine baha berdiler.
Gözlegçiler: "Dürli daşky gurşaw we dil üýtgeýjileriniň biri-biri bilen näderejede arabaglanyşygynyň bardygyna göz ýetirmäge synanyşdyk"- diýip gürrüň berdiler.
Ýokary temperatura we çyglylyk bolan ýerlerde adamlaryň çekimli sesleri has köp ulanýandyklary, daglarda bolsa zarply çekimsiz sesleri ulanýandyklary ýüze çykaryldy. Has çylşyrymly ton ulgamlary çygly sebitlere mahsusdyr.
Alymlar bu faktlara düşündiriş tapmaga synanyşdylar. Bir çaklama görä, belentliklerde adamlar çyglylygy saklamaga synanyşýarlar, şonuň üçin ses aragatnaşygyny ýapýan sesleri ulanýarlar.
Şeýle hem gözlegçiler howanyň üýtgemeginiň soňlugy bilen dilleriň ýaňlanyşyna täsir etjekdigine ynanýarlar. Biologlar guş aýdymlarynda daşky gurşawyň şertlerine uýgunlaşýan meýilleri eýýäm görüpdirler.


şu gün 00:23
973

Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler...

şu gün 00:18
464

Alymlar DNK-nyň sakawlamak bilen baglanyşykly 57 bölegini tapdylar

Halkara alymlar topary sakawlamak bilen baglanyşykly 57 genom bölegini tapdylar. Bu barada ABŞ-nyň Wanderbilt uniwersitetiniň lukmançylyk merkeziniň (VUMC) metbugat gullugy habar berdi. Barlaga birnäçe ýurtdan hünärmenler gatnaşdy...

29.07.2025 14:09
5.5k+

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

29.07.2025 11:54
7.5k+

Gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan berk, arzan asfalt döretdiler

Granada we Bolonýa uniwersitetleriniň alymlary gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan ekologiýa taýdan arassa asfalt öndürmegiň tehnologiýasyny işläp düzdüler. Oýlap tapyş ScienceDirect žurnalynyň makalasynda beýan edildi...