Alymlar: Dünýädäki dilleriň ýaňlanyşy klimata bagly

  • 04.09.2023 15:07
  • 10211
Alymlar: Dünýädäki dilleriň ýaňlanyşy klimata bagly

Lingwistler howanyň we dilleriň ýaňlanyşynyň arasyndaky baglanyşygy ýüze çykardylar.

Report agentliginiň “Frontiers in Psychology” žurnalyna salgylanyp berýän habaryna görä, olar çyglylyk, deňiz derejesinden beýiklik, temperatura, ygalyň mukdary we ösümlikleriň gürlügi ýaly daşky gurşaw şertlerine baha berdiler.
Gözlegçiler: "Dürli daşky gurşaw we dil üýtgeýjileriniň biri-biri bilen näderejede arabaglanyşygynyň bardygyna göz ýetirmäge synanyşdyk"- diýip gürrüň berdiler.
Ýokary temperatura we çyglylyk bolan ýerlerde adamlaryň çekimli sesleri has köp ulanýandyklary, daglarda bolsa zarply çekimsiz sesleri ulanýandyklary ýüze çykaryldy. Has çylşyrymly ton ulgamlary çygly sebitlere mahsusdyr.
Alymlar bu faktlara düşündiriş tapmaga synanyşdylar. Bir çaklama görä, belentliklerde adamlar çyglylygy saklamaga synanyşýarlar, şonuň üçin ses aragatnaşygyny ýapýan sesleri ulanýarlar.
Şeýle hem gözlegçiler howanyň üýtgemeginiň soňlugy bilen dilleriň ýaňlanyşyna täsir etjekdigine ynanýarlar. Biologlar guş aýdymlarynda daşky gurşawyň şertlerine uýgunlaşýan meýilleri eýýäm görüpdirler.


düýn 16:18
2537

Garaňkyda ýalpyldap, biologiki dargap bilýän plastmassa döredildi

Amerikaly barlagçylar garaňkyda ýalpyldamaga ukyply, biologiki dargap bilýän plastmassany oýlap tapdylar. Nature Sustainability žurnalynda beýan edilen täze material çydamlylygy we biologiki dargamak häsiýetini...

26.07.2024 17:46
5167

Alymlar Aýdan agramynyň 41%-i suw bolan kristal tapdylar

Hytaýly barlagçylar Aý topragynyň nusgalarynda 41%-i suwdan ybarat özboluşly kristal tapdylar. Gürrüň 2020-nji ýylda “Çane-5” zondy arkaly Ýere getirilen nusgalar hakda barýar. “Hi-tech Mail.ru” ýazýar. 2024-nji...

26.07.2024 07:30
13194

Italiýada deňziň düýbünden suw basan Rim willasynyň mermer poly tapyldy

Bakolide (Italiýa) Baýýa suwasty arheologiýa seýilgähinde suwasty dikeldiş  taslamasynyň çäklerinde alymlar suw basan Rim willasynyň mermer poluny  tapdylar diýip, Arkeonews neşiri habar berýär. Tapylan pol gadymy...

25.07.2024 14:04
11810

Gazagystanda bürünç asyryna degişli daşda oýulyp ýasalan ýüzüň heýkeli tapyldy

Gazagystanyň Akmola oblastynda bürünç eýýamyna degişli adamyň ýüz keşbi bolan daş heýkeli tapyldy. Bu açyş barada Arkeonews portaly habar berdi. Bu tapyndy Sandyktau obasyndaky ýerli ýangyn gullugynyň işgärleri...