Astronomlar Gün ulgamynda iň sowuk ýeri tapdylar

  • 19.03.2022 17:34
  • 14k+
Astronomlar Gün ulgamynda iň sowuk ýeri tapdylar

NASA-nyň alymlary Gün ulgamynda iň sowuk ýeriň Aýda ýerleşýändigini çaklaýan gözleglerini hödürlediler. Bu hemradaky Gün tarapyndan hiç hili ýagtylyk düşmeýän çuň kraterlerdir.

Gözlegçiler Aýyň kraterleriniň käbirinde “goşa kölegäniň” bardygyny aýdýarlar. Bu Gün şöhleleriniň hiç haçan ol ýere düşmeýändigini, şonuň üçin munuň Gün ulgamynda iň sowuk ýer bolup biljekdigini aňladýar.

Aýyň birneme, bary-ýogy 1,5 gradus gyşarmasy hem onda hiç haçan göni Gün şöhlesi düşmeýän ýüzlerçe krateriň bardygyny aňladýar. Aýyň polýuslarynyň golaýynda ýerleşen bu kraterleriň içinde temperatura -170°C-dan hem aşak düşüp bilýär, bu bolsa olary suw buzunyň ýygnanmagy üçin iň amatly ýere öwürýär.

Gözlegçiler iň sowuk ýeriň Güne golaý bolan Aýda ýerleşýändiginiň geň bolmagynyň mümkindigini, ýöne meseläniň ýyldyzlardan uzaklykda däl-de, Aýyň polýuslarynda hiç wagt gyzmaýan ýerleriň bolmagyndadygyny belleýärler. 

“Olar ýylylygy diňe aşaky jynslardan alýarlar, ýöne bu olaryň emele gelmeginden ýa-da içerki radioaktiw bölünmeden soň galan içki ýylylygy aňladýar. Ýöne ýerli jynslar sowuklygyna galýar, sebäbi olar hem hiç hili ýylylyk almazdan, giňişlige -263°C-a çenli temperaturany erkin goýberýärler” – diýlip, beýanda bellenilýär.

Bu kraterlerdäki aşa pes temperaturalar günortan suwuň gaýnama temperaturasyndan ýokary bolan Aý ekwatoryndaky temperaturalara garşydyr. Şol bir wagtyň özünde, Aý üstüniň temperaturasy pasla görä üýtgär. 


şu gün 12:27
70

Alymlar 100 müňden gowrak ösümlikleriň heniz öwrenilmänkä ýitip biljekdigini aýdýarlar

Botanikaçylar dünýädäki “garaňky zolaklar” diýilýän 33 sebitde 100 000-den gowrak öwrenilmedik ösümlik görnüşini ýüze çykardylar. New Phytologist žurnalynda çap edilen barlagyň netijesine görä, bu görnüşleriň ep...

03.10.2024 13:31
6.7k+

Alymlar sütün öýjükleriniň kömegi bilen ilkinji gezek 1-nji derejeli süýji keselini doly bejermegi başardylar

Hytaýly alymlar himiki taýdan indusirlenen sütün öýjüklerini ulanyp, 1-nji derejeli süýji keseli bolan 25 ýaşly hassany üstünlikli bejerdiler. Näsag 11 ýyl bäri bu keselden ejir çekýän eken, transplantasiýadan...

03.10.2024 12:50
8.4k+

Hytaý dünýäniň iň uly radioteleskopyny has-da ulaldýar. Bu onuň durulygyny 30 esse ýokarlandyrar

Hytaýly inženerler Guýçžou welaýatynda ýerleşýän dünýäniň iň uly radioteleskopy bolan FAST-ny täzeläp başladylar. 2020-nji ýylyň ýanwar aýynda işe girizilen esasy toplum 24 sany täze radioteleskop alar, olar esasy...

02.10.2024 10:35
5.2k+

And daglaryndan ýaşy 12 müň ýyl bolan mastodon galyndylary tapyldy

Peruwyň çägindäki And daglaryndan arheologlar Buz eýýamynda ýaşap geçen üç mastodonyň galyndylaryny tapdylar. Galyndylaryň ýaşy 11 000 – 12 000 ýyl aralygynda diýip çak edilýär. Nusgalaryň biri has hem gymmatlydyr...