Astronomlar Gün ulgamynda iň sowuk ýeri tapdylar

  • 19.03.2022 17:34
  • 14k+

NASA-nyň alymlary Gün ulgamynda iň sowuk ýeriň Aýda ýerleşýändigini çaklaýan gözleglerini hödürlediler. Bu hemradaky Gün tarapyndan hiç hili ýagtylyk düşmeýän çuň kraterlerdir.

Gözlegçiler Aýyň kraterleriniň käbirinde “goşa kölegäniň” bardygyny aýdýarlar. Bu Gün şöhleleriniň hiç haçan ol ýere düşmeýändigini, şonuň üçin munuň Gün ulgamynda iň sowuk ýer bolup biljekdigini aňladýar.

Aýyň birneme, bary-ýogy 1,5 gradus gyşarmasy hem onda hiç haçan göni Gün şöhlesi düşmeýän ýüzlerçe krateriň bardygyny aňladýar. Aýyň polýuslarynyň golaýynda ýerleşen bu kraterleriň içinde temperatura -170°C-dan hem aşak düşüp bilýär, bu bolsa olary suw buzunyň ýygnanmagy üçin iň amatly ýere öwürýär.

Gözlegçiler iň sowuk ýeriň Güne golaý bolan Aýda ýerleşýändiginiň geň bolmagynyň mümkindigini, ýöne meseläniň ýyldyzlardan uzaklykda däl-de, Aýyň polýuslarynda hiç wagt gyzmaýan ýerleriň bolmagyndadygyny belleýärler. 

“Olar ýylylygy diňe aşaky jynslardan alýarlar, ýöne bu olaryň emele gelmeginden ýa-da içerki radioaktiw bölünmeden soň galan içki ýylylygy aňladýar. Ýöne ýerli jynslar sowuklygyna galýar, sebäbi olar hem hiç hili ýylylyk almazdan, giňişlige -263°C-a çenli temperaturany erkin goýberýärler” – diýlip, beýanda bellenilýär.

Bu kraterlerdäki aşa pes temperaturalar günortan suwuň gaýnama temperaturasyndan ýokary bolan Aý ekwatoryndaky temperaturalara garşydyr. Şol bir wagtyň özünde, Aý üstüniň temperaturasy pasla görä üýtgär. 


29.07.2025 14:09
60

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

29.07.2025 11:54
100

Gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan berk, arzan asfalt döretdiler

Granada we Bolonýa uniwersitetleriniň alymlary gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan ekologiýa taýdan arassa asfalt öndürmegiň tehnologiýasyny işläp düzdüler. Oýlap tapyş ScienceDirect žurnalynyň makalasynda beýan edildi...

28.07.2025 17:47
25

NASA Ýeriň magnit galkanyny öwrenmek üçin TRACERS zonduny uçurdy

NASA Ýere golaý giňişlikde magnit birikdiriş hadysalaryny öwrenmek üçin TRACERS missiýasyna başlady. Munuň üçin ol Kaliforniýadaky Wandenberg kosmos merkezinden SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketasyny ulandy...

28.07.2025 17:38
25

Geljekki Mars missiýasy üçin iň uly paraşýut stratosferada synag edildi

Thales Alenia Space-iň we Ýewropa kosmos agentliginiň (ESA) işgärleri ExoMars-yň geljekki missiýasy üçin paraşýut ulgamyny synagdan geçirdiler. Uçurylýan modulyň geliý şary bilen Polýar tegeleginden 30 km belentlige galdyrylan maketi iki paraşýutyny açandan soň ýere üstünlikli gondy...