Bugdaý adamzat üçin möhüm ekin bolmagynda galýar – ol sarp edilýän ähli kaloriýalaryň, takmynan, bäşden birini üpjün edýär. Ýöne 2025-nji ýyla çenli onuň ähmiýeti adaty bir azyk önüminiň çäginden çykdy – indi ol global azyk howpsuzlygy, klimat durnuklylygy we global söwda durnuklylygy baradaky gepleşikleriň merkezinde durýar.
ABŞ-nyň Oba hojalygy ministrliginiň Daşarky oba hojalyk maglumat gullugynyň (USDA) maglumatlaryna görä, şu ýyl bugdaý önümçiligi rekord derejä ýetdi. Bu görkeziji boýunça reýtingiň başynda, takmynan, 140 mln tonna hasyl ýygnan Ýewropa Bileleşigi we Hytaý durýar. Bu netije olaryň dünýäniň öňdebaryjy däne öndürijileri hökmünde ornuny berkitdi.
USDA-nyň soňky hasabaty haýsy ýurtlaryň dünýädäki azyk deňagramlylygynyň esasyny düzýändigini görkezýär. Iň uly öndürijileriň onlugyna girdi (million tonna)
- ·Ýewropa Bileleşigi – 140
- ·Hytaý – 140
- ·Hindistan – 117,5
- ·Russiýa – 85
- ·ABŞ – 52,4
- ·Kanada – 36
- ·Awstraliýa – 34,5
- ·Pakistan – 28,9
- ·Ukraina – 23
- ·Argentina – 19,5
Bu döwletler dünýädäki bugdaý önümçiliginiň 90%-den gowragyny emele getirýär, bu hem esasy ekin meýdanlarynyň we hasylyň henizem az sanly sebitlerde jemlenendigini görkezýär.
Soňky ýyllar hasylyň daşarky faktorlara – Gündogar Ýewropadaky dawalardan başlap, howa kataklizmine çenli näderejede baglydygyny aýdyň görkezdi.
ÝB bilen Hytaý öňdebaryjylygy saklaýan wagty, Hindistan hem suwaryşa we gallanyň täze görnüşlerine maýa goýmak bilen, tapawudy ep-esli azaldýar. Ýöne onuň hasylynyň köp bölegi içerki islegiň ýokary bolmagy sebäpli ýurduň içinde galýar.
Russiýa we ABŞ öňdebaryjy eksportçylaryň hatarynda bolmak bilen, Afrikany we Ýakyn Gündogary galla bilen üpjün edýär. Kanada we Awstraliýa hem howa kynçylyklaryna garamazdan, durnukly we ýokary hilli hasyly görkezmegini dowam etdirýär. Ukraina 2021-2022-nji ýyllarda 33 mln tonna bilen bugdaý önümçiligi boýunça dünýäde ýedinji orny eýeledi.
