Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

  • 15.09.2025 09:54
  • 5.3k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer.

Ýaşy kesgitlemek üçin täze çemeleşme ulanyldy. Daş-töwerekdäki jynslaryň ýaşyny kesgitleýän adaty usullardan tapawutlylykda, ol ýumurtga gabyklarynyň öz ýaşyny kesgitlemäge mümkinçilik berýär. Usul uran-gurşun senelemesi diýlip atlandyrylýar.
Netijeler bu ýumurtgalaryň ýaşynyň 85 mln ýyla (1,7 mln ýyl ýalňyşlyk bolup biler) barabardygyny görkezdi. Işiň awtorlarynyň biri Bi Çžao täze usuly “atom sagatlary” bilen deňeşdirdi. Ýumurtga gabyklarynda az mukdarda uran saklanýar. Wagtyň geçmegi bilen uran tebigy ýagdaýda dargap, gurşuna öwrülýär. Alymlar lazeriň kömegi bilen gabyk bölejiklerini bugardyp, uran bilen gurşun atomlarynyň gatnaşygyny ölçedi, bu hem has ýakyn maglumatlary almaga mümkinçilik berdi.
Kesgitlenen ýaş ýumurtgalaryň giçki hek döwrüne degişlidigini görkezýär. Bu döwürde Ýerde dinozawrlaryň görnüşleriniň köpdürlüligine we olaryň köpelmek aýratynlyklaryna täsir edip bilen global sowama başlapdyr. 


04.10.2025 15:46
2.5k+

Wenerada ilkinji läbik turbalaryň bardygynyň alamatlary tapyldy

Padua uniwersitetinden Barbara De Toffoliniň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary Wenerada ilkinji gezek läbik turbalarynyň bardygyny tassyklaýan ylmy delilleri ýüze çykardy. Alymlar öňki kosmos missiýalarynyň radio­loka­siýa we topografiýa maglumatlaryny öwrenip, diametri 100 kilometreden ýokary bolan ullakan şit wulkanlaryna üns berdiler...

01.10.2025 09:23
8.7k+

Hytaýda ýeli energiýa öwürýän dünýäde iň uly howa generatory synagdan geçirildi

Hytaýyň Beijing SAWES Energy Technology kompaniýasy ýurduň ylmy institutlary bilen bilelikde S1500 ýel generatorynyň ilkinji synaglaryny geçirdi. Ol Hytaýyň demirgazyk-günbatarynda, Sinszýandaky Hami şäherinde asmana galdy diýip, South China Morning Post habar berýär...

30.09.2025 10:17
8.4k+

Hytaýda takmynan 6 müň ýyl ozal ýaşalyp geçilen iň gadymy şäher harabaçylyklarynyň biri tapyldy

Sýansu welaýatynyň Usi şäherinde arheologlar Hytaýda irki taryhdan öňki ilatly ýerleriň biri bolan Maszýaban medeni harabaçylygyny tapdylar. Bu açyşyň ýaşy takmynan 6000 ýyl töweregidir diýip çak edilýär. Bu Ýanszy derýasynyň aşaky akymynda Maszýaban medeniýetine degişli şäher harabaçylygynyň ilkinji gezek ýüze çykarylyşydyr...

30.09.2025 10:12
2.7k+

Hytaý 2024-nji ýyla çenli ähli ýurtlardan öňe geçip, 300 müň senagat robotyny gurnady

Halkara Robototehnika federasiýasynyň hasabatyna görä, 2024-nji ýyla çenli Hytaýda, takmynan, 300 müň senagat roboty gurnaldy, bu dünýäniň ähli ýurtlarynyň bilelikde gurnanyndan hem köpdür. Umuman alanyňda, häzirki wagtda Hytaýyň zawodlarynda şeýle maşynlaryň 2 milliondan gowragy işleýär...