Gruziýada ösümlikleriň iýmitden başga maksatlar üçin ulanylyşynyň iň gadymy yzlary tapyldy

  • 13.09.2025 14:53
  • 1.3k+

Arheologlar Gruziýadaky gowakda ösümlikleriň iýmit üçin däl-de, boýag hökmünde ulanylandygynyň ilkinji göni subutnamalaryny tapdylar. Ýaşy 32000 - 34000 ýyl bolan daş üweýji gurallarda indigoferanyň yzlary tapyldy diýip, Arkeonews ýazýar.

Barlagçylar bu açyşy tassyklamak üçin häzirki zaman usullaryny: mikroskopiýany, kompýuter tomografiýasyny we Raman spektrometrini ulandylar. Bu tehnologiýalar gök reňkiň häsiýetli öwüşginine jogapkär madda bolan indigotiniň ownuk gök bölejiklerini kesgitlemäge mümkinçilik berdi.
Paleolit döwründe ösümlikleriň ulanylyşy baradaky maglumatlar şu wagta çenli gaty çäklidi. Esasy üns has gowy saklanýan daş gurallaryna we haýwan süňklerine gönükdirilýärdi. Täze açyş şol döwrüň adamlarynyň ösümlikleri başga maksatlar üçin - boýaglar we belki-de bejeriş maksady üçin ulanandygyny görkezýär.
Arheologlar gowakdan tapylan alty sany daş guraly gözden geçirdiler. Olaryň bäşisinde iýlip könelmäniň we ösümlik tegmilleriniň alamatlary ýüze çykaryldy. Barlag synaglary bölejikleriň on müňlerçe ýyl ozal daşyň öýjüklerine girizilendigini tassyklady.
Alymlar Isatis tinctoria ösümliginiň ýapraklarynyň indigo almak üçin we belki-de, mikroblara garşy häsiýetleri üçin owradylan bolmagynyň mümkindigini aýdýarlar. Bu açyş paleolit döwrüniň adamlarynyň durmuşynyň has az öwrenilen taraplaryna göz aýlamaga seýrek mümkinçiligi berýär.


04.10.2025 15:46
2.5k+

Wenerada ilkinji läbik turbalaryň bardygynyň alamatlary tapyldy

Padua uniwersitetinden Barbara De Toffoliniň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary Wenerada ilkinji gezek läbik turbalarynyň bardygyny tassyklaýan ylmy delilleri ýüze çykardy. Alymlar öňki kosmos missiýalarynyň radio­loka­siýa we topografiýa maglumatlaryny öwrenip, diametri 100 kilometreden ýokary bolan ullakan şit wulkanlaryna üns berdiler...

30.09.2025 10:17
8.4k+

Hytaýda takmynan 6 müň ýyl ozal ýaşalyp geçilen iň gadymy şäher harabaçylyklarynyň biri tapyldy

Sýansu welaýatynyň Usi şäherinde arheologlar Hytaýda irki taryhdan öňki ilatly ýerleriň biri bolan Maszýaban medeni harabaçylygyny tapdylar. Bu açyşyň ýaşy takmynan 6000 ýyl töweregidir diýip çak edilýär. Bu Ýanszy derýasynyň aşaky akymynda Maszýaban medeniýetine degişli şäher harabaçylygynyň ilkinji gezek ýüze çykarylyşydyr...

29.09.2025 14:51
1.9k+

Alymlar Gentington keseliniň ösüşini 75% haýallatmagy başardylar

Londonyň Uniwersitet Kollejiniň alymlary (UCLH) Gentington keseline garşy göreşde ilkinji ynamly netijeler barada habar berdiler. AMT-130 derman serişdesi bilen geçirilen synaglar bejerip bolmaýan bu keseliň ösmegini haýallatmagy başardy...

29.09.2025 12:19
7.4k+

Alymlar taryhy taýdan ygtybarly şekilleri döretjek emeli aňy işläp düzýärler

Sýurih uniwersitetiniň gadymy taryh professory Feliks K.Maýer bilen programmist Filipp Ştrebel bilelikde emeli aň esasynda işleýän täze surat generatoryny döredýärler. Ol gural Gadymy Rim we Gadymy Gresiýa döwründen taryhy taýdan hakykata ýakyn sahnalary şekillendirmäge ukyply bolar...