Fizikler buzy epip, elektrik energiýasyny aldylar

  • 08.09.2025 13:16
  • 3.4k+

Alymlar suw buzy epilende elektrik togunyň çykýandygyny ýüze çykardylar. Fleksoelektrik täsiri diýlip atlandyrylýan bu hadysa dürli temperaturalarda syn edildi. Bu açyş çabga bulutlarynda ýyldyrymyň nähili emele gelýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär.

Ispaniýaly, ABŞ-ly we hytaýly fizikler ýönekeý synag geçirdiler. Olar iki geçirijiniň arasyna gaty arassa buz plastinasyny berkitdiler we ony seresaplylyk bilen epdiler. Epilmegiň netijesinde buzda ölçäp boljak elektrik zarýady döredi. Bu açyş fleksoelektrik täsiriň buzuň iň köp ýaýran görnüşinde ýüze çykarylan  ilkinji ýagdaýy boldy.
Buzuň gurluşynyň ýigrimiden gowrak görnüşi (fazasy) bar. Täze işde Ih buzy ulanyldy. Şu wagta çenli buzuň bu fazasynyň doly öwrenilendigi aýdylýardy, ýöne synag bu materialyň ozal näbelli häsiýetleriniň bardygyny görkezdi. Şeýle hem alymlar buz özüniň fleksoelektrik häsiýetnamalary boýunça häzirki zaman sensorlarynda ulanylýan keramika meňzeşdigini anykladylar.
Alymlar entek bu açyşyň amaly ulanylyşy barada hiç zat aýtmadygam bolsalar, ol buzuň fleksoelektrikli çabga bulutlarynyň modellerini kämilleşdirmäge kömek etjekdigine, olary has takyk etjekdigine ynanýarlar.
Fleksoelektrik we segnetoelektrik täsirleri öwrenmek boýunça işler üç ýyla golaý dowam etdi. Makalanyň ilkinji neşiri 2022-nji ýylyň dekabrynda peýda boldy , ýöne syn bermek 2025-nji ýylyň tomsunda tamamlandy.


düýn 15:42
3.2k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

düýn 14:32
1.3k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

24.10.2025 12:26
3.5k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...

24.10.2025 12:21
3.5k+

Alymlaryň aýtmagyna görä, adam aňy 55–60 ýaş aralygynda öz iň ýokary derejesine ýetýär

Awstraliýaly psiholog Žil E. Žinýak we polşaly alym Marçin Zaýenkowski adam aňynyň ösüş tapgyrlary boýunça barlag geçirdiler. Netijeler Intelligence žurnalynda çap edilip, olaryň esasy pikirleri Metro neşiri tarapyndan giňden beýan edildi...