Fizikler buzy epip, elektrik energiýasyny aldylar

  • 08.09.2025 13:16
  • 3.4k+

Alymlar suw buzy epilende elektrik togunyň çykýandygyny ýüze çykardylar. Fleksoelektrik täsiri diýlip atlandyrylýan bu hadysa dürli temperaturalarda syn edildi. Bu açyş çabga bulutlarynda ýyldyrymyň nähili emele gelýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär.

Ispaniýaly, ABŞ-ly we hytaýly fizikler ýönekeý synag geçirdiler. Olar iki geçirijiniň arasyna gaty arassa buz plastinasyny berkitdiler we ony seresaplylyk bilen epdiler. Epilmegiň netijesinde buzda ölçäp boljak elektrik zarýady döredi. Bu açyş fleksoelektrik täsiriň buzuň iň köp ýaýran görnüşinde ýüze çykarylan  ilkinji ýagdaýy boldy.
Buzuň gurluşynyň ýigrimiden gowrak görnüşi (fazasy) bar. Täze işde Ih buzy ulanyldy. Şu wagta çenli buzuň bu fazasynyň doly öwrenilendigi aýdylýardy, ýöne synag bu materialyň ozal näbelli häsiýetleriniň bardygyny görkezdi. Şeýle hem alymlar buz özüniň fleksoelektrik häsiýetnamalary boýunça häzirki zaman sensorlarynda ulanylýan keramika meňzeşdigini anykladylar.
Alymlar entek bu açyşyň amaly ulanylyşy barada hiç zat aýtmadygam bolsalar, ol buzuň fleksoelektrikli çabga bulutlarynyň modellerini kämilleşdirmäge kömek etjekdigine, olary has takyk etjekdigine ynanýarlar.
Fleksoelektrik we segnetoelektrik täsirleri öwrenmek boýunça işler üç ýyla golaý dowam etdi. Makalanyň ilkinji neşiri 2022-nji ýylyň dekabrynda peýda boldy , ýöne syn bermek 2025-nji ýylyň tomsunda tamamlandy.


26.09.2025 19:59
1.4k+

Haýwanlar üçin birbada iki keselden goraýan ilkinji umumy sanjym döredildi

Belgorod döwlet milli gözleg uniwersitetiniň hünärmenleri Stawropol biofabrikasynyň we RYA-nyň Mikroorganizmleriň biohimiýa we fiziologiýa institutynyň alymlary bilen bilelikde özboluşly bakteriýany we onuň esasynda haýwanlary salmonellýozdan we kolibakteriozdan goraýan sanjymy döretdi...

25.09.2025 20:22
2.4k+

Alymlar reňkli we has takyk rentgen suratlaryny almagy başardylar

Amerikanyň Sandia National Laboratories ylmy-barlaghanasynyň barlagçylary has ýokary takyklygy bolan reňkli rentgen suratlaryny almaga mümkinçilik berýän täze tehnologiýa oýlap tapdylar. Taslamanyň ýolbaşçysy Edward Himenes bu usulyň köp metallardan peýdalanylýan reňkli giperspektral rentgen wizualizasiýasy diýlip atlandyrylýandygyny aýtdy...

25.09.2025 15:48
2.8k+

Aýyň topragynda çaý ösdürip ýetişdirdiler - alymlaryň täze barlagynyň netijeleri

Kentiň uniwersitetiniň alymlary Britaniýanyň Dartmoor Tea çaý plantasiýasy, Lightcurve Films kompaniýasy we Europlanet bilen hyzmatdaşlykda çaýyň Aýyň topragynda ösdürilip ýetişdirilip bilinjekdigini anykladylar...

24.09.2025 11:42
6.1k+

Atlantik ummanynyň düýbünden süýji suwuň ummasyz ätiýaçlygy tapyldy

Alymlar ABŞ-nyň demirgazyk-gündogar kenarýakasynda Atlantik ummanynyň aşagyndan süýji suwuň ägirt uly howdanyny tapdylar. Bu barada üç aýlyk ekspedisiýany tamamlan halkara barlagçylar toparyna salgylanýan  CNN habar berdi...