Fizikler buzy epip, elektrik energiýasyny aldylar

  • şu gün 13:16
  • 1.2k+

Alymlar suw buzy epilende elektrik togunyň çykýandygyny ýüze çykardylar. Fleksoelektrik täsiri diýlip atlandyrylýan bu hadysa dürli temperaturalarda syn edildi. Bu açyş çabga bulutlarynda ýyldyrymyň nähili emele gelýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär.

Ispaniýaly, ABŞ-ly we hytaýly fizikler ýönekeý synag geçirdiler. Olar iki geçirijiniň arasyna gaty arassa buz plastinasyny berkitdiler we ony seresaplylyk bilen epdiler. Epilmegiň netijesinde buzda ölçäp boljak elektrik zarýady döredi. Bu açyş fleksoelektrik täsiriň buzuň iň köp ýaýran görnüşinde ýüze çykarylan  ilkinji ýagdaýy boldy.
Buzuň gurluşynyň ýigrimiden gowrak görnüşi (fazasy) bar. Täze işde Ih buzy ulanyldy. Şu wagta çenli buzuň bu fazasynyň doly öwrenilendigi aýdylýardy, ýöne synag bu materialyň ozal näbelli häsiýetleriniň bardygyny görkezdi. Şeýle hem alymlar buz özüniň fleksoelektrik häsiýetnamalary boýunça häzirki zaman sensorlarynda ulanylýan keramika meňzeşdigini anykladylar.
Alymlar entek bu açyşyň amaly ulanylyşy barada hiç zat aýtmadygam bolsalar, ol buzuň fleksoelektrikli çabga bulutlarynyň modellerini kämilleşdirmäge kömek etjekdigine, olary has takyk etjekdigine ynanýarlar.
Fleksoelektrik we segnetoelektrik täsirleri öwrenmek boýunça işler üç ýyla golaý dowam etdi. Makalanyň ilkinji neşiri 2022-nji ýylyň dekabrynda peýda boldy , ýöne syn bermek 2025-nji ýylyň tomsunda tamamlandy.


düýn 18:54
3.8k+

Gadymy ýantar daşynda “şahly” garynjalaryň täze görnüşi tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň alymlary Baltika ýantarynda garynjanyň, takmynan, 37 million ýyl ozal ýaşap geçen näbelli görnüşini tapdylar. Nusga Kaliningrad oblastynyň çäginde tapyldy we ol ganatly ene garynjadyr diýip, TechInsider habar berýär...

06.09.2025 17:40
3.2k+

Fizikler Älemiň geljegini çaklamak üçin matematiki enjam döretdi

Moskwanyň fiziki-tehniki institutyndan (MFTI) rus fizik-teoretikleri Älemimiziň geljegini çaklamak üçin täze matematiki gural döretdi. Ol kosmos masştabynda kwant meýdanlarynyň özüni nähili alyp barýandygyny beýan edýär we Äleme giňelmek şertlerinde nämäniň garaşýandygyna düşünmäge kömek eder...

05.09.2025 17:25
3.3k+

Nanotehnologiýa pudagyndaky patentleriniň sany boýunça Hytaý dünýäde birinji ýerde durýar

2000-nji ýyldan 2025-nji ýyla çenli dünýäde nanotehnologiýa pudagynda 1,07 milliondan gowrak patent hasaba alyndy. Şolaryň 464 müň sanysy Hytaýda hasaba alyndy. Şeýle maglumatlar Pekindäki Nanotehnologiýa forumynda neşir edilen “Hytaýyň nanotehnologiýa senagaty 2025” atly Ak kitapda getirilýär...

04.09.2025 13:09
2.3k+

Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamyndan hem gadymy bolan bölekler tapyldy

Alymlar Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamy emele gelmezden hem ozal ýüze çykan madda bölejiklerini tapdylar. Bu barada Nature Astronomy we Nature Geoscience žurnallarynyň neşirlerindäki makalalarda habar berildi...