Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamyndan hem gadymy bolan bölekler tapyldy

  • 04.09.2025 13:09
  • 2.5k+

Alymlar Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamy emele gelmezden hem ozal ýüze çykan madda bölejiklerini tapdylar. Bu barada Nature Astronomy we Nature Geoscience žurnallarynyň neşirlerindäki makalalarda habar berildi.

Bennu - diametri takmynan 560 metr bolan apollonlar toparynyň asteroidi. Ol uly asman jisimi beýleki obýektler bilen çaknyşandan soň dörän böleklerden emele geldi. Şeýle dargap-pytrama siklleri birnäçe gezek bolan bolmagy ahmal.
Geçirilen barlaglar Bennudan alnan nusgalaryň düzüminde Gün ulgamyndan öňki  birleşmeleriň bardygyny görkezdi. Şeýle bölejikler planetalarda we meteoritlerde duş gelmeýär, sebäbi ol ýerde olar geologiki prosesleriň we ýokary temperaturanyň täsiri bilen weýran bolýar.

"Bular Gün ulgamymyzy emele getirýän gazyň we tozanyň buludyna düşen, bireýýäm ölüp giden  ýyldyzlaryň tozanynyň zerreleridir. Mundan başga-da, megerem ýyldyzlar giňişliginde emele gelen, düzümi gaty anomal izotoply organiki maddalary tapdyk. Şeýle-de, biziň Günüň golaýynda emele gelen gaty zerrelerimiz hem bar. Ilkinji gezek biz bu materiallaryň hemmesiniň Bennuda bardygyny görkezdik - diýip, barlagyň şärikdeş awtory, Arizona uniwersitetiniň (ABŞ) Aý we planetar barlaglary laboratoriýasynyň ylmy işgäri Jessika Barns düşündirdi.

Bennuda Rýugu asteroidindäkiden we CI görnüşli uglerodly meteoritlerdäkiden has köp organiki birleşmeler, anomal izotoplar we minerallar bar bolup çykdy. Şeýle hem jynslarda mikroskopik kraterler we mikrometeorit urgularynyň yzlary bolup, bu onuň üstüniň ozal pikir edilişinden has çalt weýran bolandygyny görkezýär.


düýn 12:40
1.7k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

düýn 11:56
2.2k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

düýn 11:06
1.8k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

düýn 11:00
1.4k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...