BSGG: depressiýa we was-waslyk her ýyl dünýä ykdysadyýetine $1 trln zyýan ýetirýär

  • 04.09.2025 12:02
  • 4.4k+

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy “Häzirki günde global psihiki saglyk” we “Psihiki saglygyň atlasy 2024” hasabatlaryny hödürledi. Olarda bütin dünýäde dürli psihiki bozulmalardan 1 milliarddan gowrak adamyň ejir çekýändigi aýdylýar.

Depressiýa we was-waslyk, beýlekiler bilen bir hatarda, dünýä ykdysadyýetine-de uly täsir edýär. Bu keseller her ýyl 12 milliard iş gününiň ýitmegine sebäp bolýar, bu bolsa 1 trillion dollar möçberde maliýe ýitgisine deňdir.
Şol bir wagtyň özünde, psihiki bozulmalary bolan adamlary bejermek üçin ýurtlaryň edýän çykdajylary düýpli tapawutlanýar. Gurply döwletler adam başyna 65 dollar, garyp ýurtlar bolsa 0,04 dollar töweregi sarp edýär.
Umuman alanyňda, psihiatrik kömegini maliýeleşdirmek üçin az pul bölünip aýrylýar: ortaça döwlet maliýeleşdirmesi umumy saglygy goraýyş býujetiniň 2%-ine barabar. Bu görkeziji 2017-nji ýyldan bäri üýtgänok.
BSGG ilatyň psihiki saglygyny berkitmäge uly üns bermäge çagyrýar, çünki oňa azyndan her sekizinji adam mätäç. Guramanyň baş direktory Tedros Adhanom Gebreýesus psihiki saglygy goramak gulluklarynyň ösdürilmeginiň jemgyýetçilik saglygy goraýşyň esasy wezipeleriniň biridigini belledi.
Zenanlara aýratyn üns bermek maslahat berilýär, çünki olar psihiki bozulmalara ýygy-ýygydan duçar bolýar.


16.11.2025 16:20
1.7k+

iOS 27-de ulanyjylaryň saglygyna gözegçilik etjek EA-lukman peýda bolar

Apple indiki ýyl çykarylmagyna garaşylýan täze iOS 27 operasion ulgamynyň üstünde işleýär. Bloomberg-iň wekili Mark Gurmanyň sözlerine görä, kompaniýa emeli aňy ösdürmek bilen baglanyşykly üç ugra ünsüni jemleýär...

16.11.2025 16:17
3.5k+

Hytaýly alymlar üzüm däneleriniň esasynda garramaga garşy dermanyň döredilendigini habar berdiler

Hytaýdaky Lonvi Biosciences barlaghanasynyň barlagçylary "adamyň ömrüni 100 ýaş edip, hatda ondanam uzaldyp biljek" dermanyň döredilendigini mälim etdiler diýip, The New York Times habar berýär. Şençžen şäherinde ýerleşýän barlaghana üzüm dänesiniň ekstraktynda bar bolan prosianidin C1 (PCC1) birleşmesine esaslanýan garrylyga garşy gerdejikleri işläp taýýarlady...

16.11.2025 16:00
6.5k+

Nar we hoz goşundysy immun öýjükleriniñ 28 günde «ýaşarmagyna'" ýardam edýär - barlaglar

Halkara alymlar topary Urolithin A metabolitiniň bary-ýogy 28 günde immun ulgamynyň öýjükleriniň ýagdaýyny gowulandyrmaga ukyplydygyny görkezdi. Nature Aging žurnalynda çap edilen barlaga görä, günüň dowamynda 1 000 mg bu maddany kabul etmeklik CD8+ T-öýjükleriniň profilini has «ýaş» görnüşe getirýär we öýjükleriň «energiýa stansiýalary» bolan mitohondriýalaryň işini güýçlendirýär...

16.11.2025 13:05
4.9k+

Dünýädäki hroniki böwrek keselli adamlaryň sany 35 ýylda iki esse artdy

Halkara alymlar toparynyň anyklamagyna görä, 1990-njy ýyldan bäri hroniki böwrek kesellerinden  ejir çekýän uly ýaşly adamlaryñ  sany iki esse artdy we 788 milliona ýetdi. Häzirki wagtda bu kesel dünýäde iň köp adam pidasyna sebäp bolýan keselleriň hatarynda dokuzynjy orny eýeleýär...