BSGG: depressiýa we was-waslyk her ýyl dünýä ykdysadyýetine $1 trln zyýan ýetirýär

  • 04.09.2025 12:02
  • 4.3k+

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy “Häzirki günde global psihiki saglyk” we “Psihiki saglygyň atlasy 2024” hasabatlaryny hödürledi. Olarda bütin dünýäde dürli psihiki bozulmalardan 1 milliarddan gowrak adamyň ejir çekýändigi aýdylýar.

Depressiýa we was-waslyk, beýlekiler bilen bir hatarda, dünýä ykdysadyýetine-de uly täsir edýär. Bu keseller her ýyl 12 milliard iş gününiň ýitmegine sebäp bolýar, bu bolsa 1 trillion dollar möçberde maliýe ýitgisine deňdir.
Şol bir wagtyň özünde, psihiki bozulmalary bolan adamlary bejermek üçin ýurtlaryň edýän çykdajylary düýpli tapawutlanýar. Gurply döwletler adam başyna 65 dollar, garyp ýurtlar bolsa 0,04 dollar töweregi sarp edýär.
Umuman alanyňda, psihiatrik kömegini maliýeleşdirmek üçin az pul bölünip aýrylýar: ortaça döwlet maliýeleşdirmesi umumy saglygy goraýyş býujetiniň 2%-ine barabar. Bu görkeziji 2017-nji ýyldan bäri üýtgänok.
BSGG ilatyň psihiki saglygyny berkitmäge uly üns bermäge çagyrýar, çünki oňa azyndan her sekizinji adam mätäç. Guramanyň baş direktory Tedros Adhanom Gebreýesus psihiki saglygy goramak gulluklarynyň ösdürilmeginiň jemgyýetçilik saglygy goraýşyň esasy wezipeleriniň biridigini belledi.
Zenanlara aýratyn üns bermek maslahat berilýär, çünki olar psihiki bozulmalara ýygy-ýygydan duçar bolýar.


20.10.2025 11:21
12k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.6k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...