Dünýäde iň uly aýsberg bolan A23a tomusda üç bölege bölündi

  • 02.09.2025 18:52
  • 11k+

Dünýäde iň uly aýsberg A23a tomusda, takmynan, 1000 inedördül kilometr ýitirip, üç bölege bölündi. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg instituty habar berýär.

Institutyň maglumatlaryna görä, bir wagtyň özünde meýdany 60-dan 300 inedördül kilometre çenli bolan üç uly bölek bölündi – aýsberg öz meýdanynyň, takmynan, 36%-ini ýitirdi. Iýunyň başynda A23a-nyň meýdany 2730 inedördül kilometre barabardy, bu bolsa Moskwanyň çägi bilen deňleşýär. Häzir onuň meýdany 1750 inedördül kilometre çenli azaldy, bu Sankt-Peterburgyň meýdanyna ýakyndyr.
Häzirki wagtda aýsberg Günorta Georgiýa adasyndan 70 kilometr demirgazykda ýüzýär. Antarktika gyşynda ol, takmynan, 930 kilometr geçdi we akymyň täsiri bilen adanyň daşyna aýlandy.


A23a aýsbergi 1986-njy ýylda Filhner şelf buzlugynyň gyrasyndan bölünip aýryldy. Şol wagt onuň meýdany 4170 inedördül kilometre barabardy. 30 ýyldan gowrak wagt buzluk Ueddel deňziniň merkezi böleginde hereketsiz durdy, soňra Antarktidanyň kenary boýunça hereket edip başlady. 2023-nji ýylyň noýabrynyň ortalaryna çenli aýsberg açyk suwa çykdy; şol wagt onuň agramy tas trillion tonna, meýdany 4000 inedördül kilometr töweregidi.
Soňra A23a demirgazyga ýüzüp başlady we 2025-nji ýylyň başyna çenli Günorta Georgiýa adasyna ýakynlaşdy. Ondan 80 kilometr uzaklykda ol ýanwardan maýa çenli ýene saýa batdy, şondan soň adanyň golaýynda hereketini dowam etdirdi. 


19.09.2025 14:55
4.8k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 21:22
10k+

Ilkinji gezek Arktikanyň deňizlerinde awtoulag tekerleriniň bölejikleri tapyldy

Geçirilen barlaglar sandan galan teker önümleriniň, hatda şäherlerden uzakda ýerleşýän Arktika deňizlerine-de düşýändigini we deňiz durmuşyna täsir edip, mutasiýa sebäp bolup, şeýle hem adamlaryň we haýwanlaryň bedenine aralaşyp biljekdigini tassyklady...

05.09.2025 17:20
9.3k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...