Dünýäde iň uly aýsberg bolan A23a tomusda üç bölege bölündi

  • düýn 18:52
  • 5.8k+

Dünýäde iň uly aýsberg A23a tomusda, takmynan, 1000 inedördül kilometr ýitirip, üç bölege bölündi. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg instituty habar berýär.

Institutyň maglumatlaryna görä, bir wagtyň özünde meýdany 60-dan 300 inedördül kilometre çenli bolan üç uly bölek bölündi – aýsberg öz meýdanynyň, takmynan, 36%-ini ýitirdi. Iýunyň başynda A23a-nyň meýdany 2730 inedördül kilometre barabardy, bu bolsa Moskwanyň çägi bilen deňleşýär. Häzir onuň meýdany 1750 inedördül kilometre çenli azaldy, bu Sankt-Peterburgyň meýdanyna ýakyndyr.
Häzirki wagtda aýsberg Günorta Georgiýa adasyndan 70 kilometr demirgazykda ýüzýär. Antarktika gyşynda ol, takmynan, 930 kilometr geçdi we akymyň täsiri bilen adanyň daşyna aýlandy.


A23a aýsbergi 1986-njy ýylda Filhner şelf buzlugynyň gyrasyndan bölünip aýryldy. Şol wagt onuň meýdany 4170 inedördül kilometre barabardy. 30 ýyldan gowrak wagt buzluk Ueddel deňziniň merkezi böleginde hereketsiz durdy, soňra Antarktidanyň kenary boýunça hereket edip başlady. 2023-nji ýylyň noýabrynyň ortalaryna çenli aýsberg açyk suwa çykdy; şol wagt onuň agramy tas trillion tonna, meýdany 4000 inedördül kilometr töweregidi.
Soňra A23a demirgazyga ýüzüp başlady we 2025-nji ýylyň başyna çenli Günorta Georgiýa adasyna ýakynlaşdy. Ondan 80 kilometr uzaklykda ol ýanwardan maýa çenli ýene saýa batdy, şondan soň adanyň golaýynda hereketini dowam etdirdi. 


02.08.2025 07:41
12k+

“Tomus, güýz, gyş, zibil...” Alymlar täze möwsümleriň dörändigini öňe sürýär

Londonyň ykdysadyýet mekdebiniň we Beýik Britaniýadaky Ýork uniwersitetiniň alymlary adamzat işiniň Ýeriň tebigy sazlaşygyny düýpgöter üýtgedendigini aýdýar. Bu hem täze möwsümleriň – “tüsse” we “zibil” möwsüminiň peýda bolmagyna getirdi diýip, ylmy gözlege salgylanyp, Live Science habar berýär...

26.07.2025 12:54
21k+

Hazar deňziniň derejesiniň peselmegi suwdaky jandarlaryň günorta süýşmegine getirdi

Hazar deňzi gözegçiligiň bütin taryhynda rekord pes derejä – ýörite Baltika ulgamy boýunça minus 29 metre ýetdi. Şeýle maglumatlary Bütinrussiýa balyk hojalygy ylmy-gözleg institutynyň Hazar şahamçasynyň hünärmenleri berýär diýip, TASS belleýär...

08.07.2025 10:25
5.2k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...

07.06.2025 12:21
16k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...