Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

  • 22.07.2025 12:35
  • 7.8k+

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar. Bu barada uniwersitetiň metbugat beýanatyna salgylanýan RIA Nowosti habar berýär.

Barlag polistiroldan öndürilen iň kiçi mikroplastik bölejikleriň aýratyn howpludygyny ýüze çykardy. Olar sagdyn öýkeniň öýjüklerine has işjeň sorulýarlar we rak keseliniň irki döwürlerine mahsus biologik prosesleri döredýärler. Hususan-da, öýjüklerde DNK-nyň zaýalanmagy, güýçli migrasiýa, okislenme stresi we ösüşe hem-de ýaşamaga ýardam edýän signal ýollarynyň işjeňleşýändigi anyklandy.
Polistirol - iýmit gaplamalarynda, ýogurt gaplarynda we bir gezek ulanylýan kofe käselerinde bolýan durmuşda iň köp ulanylýan plastmassalaryň biridir.
Barlagyň awtorlary netijeleriň mikroplastik bilen dowamly dem alyş keselleriniň we rak keseliniň arasyndaky baglanyşyk barada täze sowallary döredýändigini nygtaýarlar. Olar çuňlaşdyrylan dersara barlag geçirmäge çagyrdylar we daşky gurşawyň plastika bilen hapalanmagynyň gyssagly öňüni almagyň zerurdygyny bellediler.


düýn 17:16
2k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...

düýn 11:24
4.4k+

Alymlar itleriň ilkinji tohumlarynyň haçan peýda bolandygyny anyklady

Itleriň gelip çykyşy we eldekileşdirilmegi häli-häzire çenli ylymda iň köp öwrenilýän temalaryň biri bolmagynda galýar. Science žurnalynda neşir edilen täze gözleg itleriň arasyndaky tapawutlaryň häzirki tohum çykarmak usullaryndan has öň ýüze çykyp başlandygyny görkezýär...

17.11.2025 14:06
5.3k+

Alymlar Perudaky syrly çukurlaryň inklerde buhgalterçilik guraly bolandygyny çaklaýarlar

Alymlar Perudaky syrly Monte-Sýerpe ýadygärliginiň maksady barada täze bir çaklamany hödürlediler. Täze gipoteza görä, müňlerçe çukurdan ybarat ägirt uly toplum, inkleriň harytlary hasaba almak we alyş-çalyş etmek üçin ulanan hasapçylyk ulgamynyň bir bölegi bolup hyzmat edip bilerdi...

16.11.2025 18:09
2.5k+

«Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi

Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda «Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Bu çäre ýurduň telekommunikasiýa we IT ulgamynda esasy waka bolan «Türkmentel–2025» XVIII Halkara sergisiniň we ylmy maslahatynyň dabaraly ýapylyşynyň çäklerinde geçirildi...