Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

  • 17.07.2025 14:28
  • 3.1k+

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar. Bu barada South China Morning Post habar berýär.

Bu işläp taýýarlama bir wagtyň özünde iki uly meseläni – bug gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak we azyk howpsuzlygyny üpjün etmek meselelerini çözýär. Ylmy gözlegçileriň maglumatlaryna görä, ilkibaşda CO₂-ni metanola öwürýärler. Munuň üçin katalizatorlar we fermentler ulanylýar. Soňra metanoldan çylşyrymly uglewodlar alynýar. Prosesiň netijeliligi 86%-e ýetýär, gysga reaksiýa zynjyrlary bolsa energiýa çykdajylaryny azaldýar.
Häzire çenli kömürturşy gazyny öwürmek tehnologiýalarynyň köpüsi diňe ýönekeý molekulalary almaga mümkinçilik berýärdi. Kömürturşy gazyny uzyn zynjyrdan (12-den köp uglerod atomy) ybarat uglewodlara we uglewodorodlara öwürmek üçin bolsa laýyk çözgütler ýokdy.
Şeker çiňrigini we gant şugundyryny ösdürip ýetişdirmek üçin giň mümkinçilikleriň bardygyna garamazdan, Hytaý her ýyl 5 mln tonna töweregi şekeri import edýär. Şol bir wagtyň özünde ekin meýdanlaryny köpeltmek daşky gurşaw üçin töwekgelçilikler bilen baglanyşykly. Şu nukdaýnazardan şekeri CO₂-den sintez etmek tehnologiýasy aýratyn ähmiýete eýedir.
Usul barlaghana şertlerinde üstünlikli synaldy. Alymlar ony täjirçilik ulanylyş derejesine çykarmak isleýär.


düýn 16:42
4.2k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.6k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.6k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.1k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...