Implant ysmaz syçanlaryň hereketini dikeltmäge kömek etdi

  • 09.07.2025 13:57
  • 3.2k+

Barlagçylar adamlarda we haýwanlarda oňurga ýiliginiň şikeslerini bejermegiň täsirli usulyny döretmäge bir ädim ýakynlaşdylar. Oklend uniwersitetiniň (Täze Zelandiýa) alymlary ysmaz alakalarda hereket funksiýalaryny dikeldýän minimal inwaziw tehnologiýany işläp düzdüler.

Tehnologiýa oňurga ýiliginiň şikes ýeten ýerine ultra inçe biologik taýdan utgaşýan implantatyň ornaşdyrylmagyna esaslanýar. Ol 2 Hz ýygylykda gowşak elektrik impulslaryny bermek bilen, nerw süýümleriniň ösmegine we täze baglanyşyklaryň döremegine itergi berýär. Ozal bu ýygylygyň laboratoriýa şertlerinde aksonyň täzelenmegine täsirini ýetirýändigi görkezilipdi.
Synaga syçanlaryň oňurga ýiligine ortaça şikes ýeten iki topary gatnaşdy. Birinji topar günde 7–11 günüň dowamynda, soňra bolsa hepdede bäş gezek 12 hepdäniň dowamynda elektrik gyjyndyrmasyna sezewar edildi. Barlag toparyndakylar bejergi almady.


4 hepdeden soň synag toparyndaky syçanlar hereketinde ep-esli gowulaşmany görkezdi: hereketleriniň sazlaşygy dikeldi, yzky penjeleriniň ýagdaýy gowulaşdy, barmaklarynyň arasy birneme gysyldy. Şeýle hem, olaryň el degrilendäki  duýgurlygy artdy.
Awtorlar, öňki usullardan tapawutlylykda, täze tehnologiýanyň oňurga ýiligine sanjym edilmegini talap etmeýändigini we zeper ýetirmeýändigini bellediler. Şeýle-de bolsa, ony adamlarda ulanmak üçin goşmaça barlaglaryň geçirilmegi zerurdyr, sebäbi öz-özünden dikelmek alakalarda, adamlara garanyňda, has aňsat geçýär.
Usuly kämilleşdyrmek boýunça işler dowam edýär.


11.11.2025 15:19
3.6k+

Kembrijde CO₂-ni peýdaly çig mala öwürýän “emeli ýaprak” döretdiler

Kembrij uniwersitetiniň alymlary Gün şöhlesiniň täsiri astynda kömürturşy gazyny (CO₂) we suwy peýdaly himiki maddalara öwrüp bilýän ýarym sintetik “emeli ýapragy” döredendiklerini habar berdiler. Bu enjam tebigy fotosinteziň iş prinsipini gaýtalaýar we zäherli katalizatorlary ulanmaýar, şonuň bilen hem ekologiýa taýdan arassa hasaplanýar diýip, SciTechDaily ýazýar...

10.11.2025 13:10
5.2k+

Günorta koreýaly alymlar robotlar üçin çeýe we örän güýçli emeli myşsa döretdiler

Ulsandaky Milli Ylym we Tehnologiýa Institutynyň  (UNIST) alymlary robotlar üçin täze görnüşli emeli myşsa taýýarladylar. Bu material ynsan we haýwan myşsalaryndaky ýaly çeýeligi we berkligi özünde jemleýär. Hasaplamalara görä, eger adam şeýle myşsalara eýe bolsady, ol bir eli bilen pil saklap biljekdi...

05.11.2025 10:07
3.3k+

Hytaýly alymlar iýmitiň ajylygyny “duýup” bilýän emeli dil döretdi

Hytaýda alymlar iýmitleriň ajylygyny çalt we takyk ölçemäge ukyply emeli diliň prototipini taýýarladylar. Bu barada Phys.org habar berýär. Enjam kapsaisini — ajy burçuň, sarymsagyň, zenjebiliň we beýleki ajyly maddalaryň ýakýan tagamyny döredýän birleşmäni — hem-de şol topardaky beýleki maddalary anyklamaga mümkinçilik berýär...

12.10.2025 23:29
2.8k+

Neuralink-yň implanty goýlan näsag pikiriň güýji bilen robot goly dolandyrmagy öwrendi

Ilon Maskyň esaslandyran Neuralink startapynyň beýni implantlary häzirki wagtda 12 näsaga ornaşdyryldy. Şolaryň sekizinjisi — Nik Reý skleroz keselinden ejir çekýän näsag bolup, pikir güýji arkaly hereket edýän robot goly dolandyrmagy öwrenip başlandygyny paýlaşdy...