Alymlar howadan agyz suwuny alýan “gabarçakly örtük” döretdiler

  • 04.07.2025 18:28
  • 4.2k+

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary aşa gurak şertlerde-de, mysal üçin Sahara çölünde ýa-da Ölüm jülgesinde (ABŞ-da ýerleşýär)  howadan agyz suwuny alyp bilýän enjamy döretdiler diýip, Live Science ýazýar.

Oýlap tapyş daşyndan gabarçakly örtüge meňzeýär we iki aýna paneliň aralygynda gurlan gidrogeliň esasynda işleýär.
Gijelerine gidrogel howadaky çyglylygy sorup alýar, gündizine bolsa ýörite sowadyjy örtük arkaly çyglylyk kondensirlenýär we gaba akýar. Gabarçaklaryň gümmez görnüşi üstki meýdany we sorup alynýan çyglylygy artdyrýar.
Ölüm jülgesinde synag geçirilende enjam her gün bir bulguryň dörtden iki böleginden üçden iki bölegine çenli suw öndürdi. Çyglylygy has ýokary bolan ýerlerde bu görkeziji has ýokary bolup biler. Işletmek üçin tok gerek däl, bu bolsa tehnologiýany çet ýerlerde ulanmak üçin amatly edýär.
Möhüm üstünlik öň gidrogellerde ulanylýan litiniň syzmak meselesiniň çözgüdiniň tapylmagy boldy. Täze işläp taýýarlamada stabilizator hökmünde gliserini ulanýar, bu suwdaky litiniň derejesini 0,06 ppm-den hem peseltmäge mümkinçilik berdi, bu halkara ülňülerine laýyklykda howpsuz derejedir.
Häzirlikçe bir modul tutuş maşgalany suw bilen üpjün edip bilmese-de, panelleri biri-biriniň gapdalynda gurup bolýar. Hasaplamalara görä, sekiz sany 1x2 metrlik panel bir maşgalanyň suwa bolan esasy zerurlyklaryny ödäp biler. Ony gurmak üçin çykdajy, çüýşeli suw satyn almak bilen deňeşdirilende, bir aýdan hem az wagtyň içinde özüni ödär. Enjam azyndan bir ýyl hyzmat eder.
Professor Sýuanhe Žao ulgamyň ulaldylyp we dürli şertlere uýgunlaşdyrylyp bilinjekdigini aýtdy. Öňde ýene-de mundan bu ýanky synaglar garaşýar.


31.08.2025 08:48
8.6k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.6k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3.2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...