Belgiýada 10 500 ýyl mundan ozal ýaşan aýalyň ýüz keşbi gaýtadan dikeldildi

  • 03.07.2025 14:24
  • 10k+

Gent uniwersitetiniň alymlary hudožnikler bilen bilelikde häzirki Belgiýanyň çäginde, takmynan, 10 500 ýyl mundan ozal – mezolit eýýamynda ýaşan aýalyň ýüz keşbini gaýtadan dikeltdi. Onuň galyndylary 35 ýyldan gowrak wagt ozal Dinantyň golaýyndaky Margo gowagynda tapyldy.

Taslama arheologiýa, bioantropologiýa, genetika we wizual dikeldiş boýunça hünärmenler gatnaşdy.
Ilkibaşda kelleçanak skanirlenip, onuň 3D nusgasy döredildi. Soňra Kennis & Kennis studiýasynyň topary we hudožnik Ulko Glimmerwen anatomiki modeli ulanyp, aýalyň keşbini gaýtadan döretdi.
Ylmy gözlegçileriň hasaby boýunça, ol aradan çykan wagty 35 – 60 ýaş aralygynda bolupdyr. Genetiki seljerme onuň gök gözleriniň we Günbatar Ýewropanyň mezolit jemgyýetleriniň ozal öwrenilen wekillerinden has açyk reňkli bedeniniň bolandygyny görkezdi. Genetiki taýdan ol Beýik Britaniýadan Çedder adamy ýaly awçy-ýygnaýjylaryň toparyna degişli bolupdyr.
Genetik Maite Riwollanyň aýtmagyna görä, täze maglumatlar ýewropaly awçy-ýygnaýjylaryň daşky keşbiniň ozal çak edilenden has köpdürlüdigini görkezýär.


Arheologlar galyndylardan başga-da, pigmentleri, agaç kömrüni, çaňňalaklary, zähmet gurallaryny we süňkleri tapdy. Bu tapyndylar aýalyň nähili ýaşandygyna düşünmäge kömek etdi. Ol çarwa bolup, kanoede suwuň üsti bilen bir ýerden başga ýere göçen bolsa gerek. Şeýle-de, alymlar sebitiň şol döwürdäki tebigy gurşawyny gaýtadan dikeltdi.  


27.10.2025 16:42
5.6k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...