Dünýäde sanjym edilişiniň peselmegi millionlarça çaganyň kesele garşy gowşak bolmagyna getirýär

  • 01.07.2025 18:01
  • 6.3k+

Çagalara howply ýokançlyklara garşy sanjym edilişiniň dünýä boýunça derejesi ösmegini bes etdi. Kä ýurtlarda bolsa, hatda aşaklap başlady. Bu barada The Lancet ylmy žurnalynda çap edilen barlaga salgylanýan Bi-bi-si habar berýär.

Waşington uniwersitetiniň (ABŞ) ýanyndaky Saglyga baha beriş we görkezijiler institutynyň alymlary dünýäde sanjym edilişiniň derejesi 2010-njy ýyldan bäri dünýä boýunça ýokarlanmady diýen ýaly diýip bellediler. Onuň görkezijisi lukmançylyk ulgamlarynyň işini bozan we milli immunizasiýa maksatnamalaryny togtadan COVID-19 pandemiýasyndan soň has-da peseldi.
2023-nji ýylyň hasabatlary boýunça 16 milliona golaý çaga hökmany sanjymlary almady, şeýle hadysalaryň iň köp sanlysy Saharanyň günortasyndaky Afrika ýurtlarynda we Günorta Aziýada hasaba alyndy.
Gerimiň peselişini diňe bir ösüp barýan ýurtlarda däl, eýsem, Ýewropa we ABŞ ýaly ösen sebitlerde-de görmek bolýar. Sebäplerine daşyndan gelýän kömegiň azalmagy, syýasy çaknyşyklar, uruşlar we dezinformasiýanyň ýaýramagy degişlidir.
Oksford sanjym toparynyň müdiri, professor Endrýu Pollard: "Çagalary ýekeje sanjymyň halas edip biljek halatynda olaryň ýene-de hassahanalara ýerleşdirilip, gaýra üzülmelere sezewar bolup we keselden ýogalyp biljek ýagdaýa düşmek töwekgelçiligini başdan geçirýäris" - diýip, Oksfordyň sanjymlar boýunça toparynyň direktory Endrýu Pollard duýdurýar.
Barlagçylar başlangyç saglygy goraýşy güýçlendirmäge, miflere garşy göreşmäge we girdejiniň derejesine garamazdan, immunizasiýa mümkinçiligini giňeltmäge çagyrýarlar.


20.10.2025 11:21
13k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.7k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...