Russiýa Alsgeýmer keselini irki döwründe anyklamagyň täze usulyny patentledi

  • 17.06.2025 10:30
  • 1.7k+

Permiň milli barlag politehniki uniwersitetiniň (PNIPU) barlagçylary Alsgeýmer keselini irki döwründe anyklamagyň täze usulyny patentlediler. Bu barada uniwersitetiň metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berdi.

Bu usul magnit-rezonans tomografiýasy (MRI) arkaly beýniniň iki ýarym şarynyň hem wena damarlaryny öwrenmäge esaslanýar. Dört damary seljerilýän öňki usuldan tapawutlylykda, täze çemeleşme alty damar baradaky maglumatlary öz içine alýar. Bu anyklaýyş takyklygy 89%-e çenli ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär.
Alnan parametrler ýörite işlenip düzülen programma arkaly işlenýär. Olar "kararlar agajy" maşyn öwreniş algoritmini ulanýar we netijäni berýär: CON - näsag sagdyn ýa-da AD - Alsgeýmer keselli. Şol bir wagtyň özünde, kesel kesgidi barada gutarnykly karary hemişeki ýaly bejergi berýän lukman çykarýar, sebäbi bu usul hünär tejribesini goldaýar, ýöne onuň ýerini tutmaýar.
Alymlaryň sözlerine görä, kesel alamatlary ýüze çykmazdan has öň ösüp başlaýar. Häzirki anyklaýyş usullary diňe töwekgelçiligi bahalandyrýar ýa-da takyk bolman biler. Täze çemeleşme keseli entek ýüze çykmanka anyk kesgitlemäge kömek edýär.

"Näsaga adam beýnisini skanirleýän MRT-niň signalyny güýçlendirýän gadoliniýa esasly kontrast serişde sanjym edilýär. Soňra hünärmenler alty beýni damarlarynda magnit duýgurlygyny ölçeýärler. Bu ölçegler Alsgeýmer keseliniň ösmegi bilen üýtgäp bilýän gan damarlarynyň ýagdaýy we kislorodyň derejesi barada möhüm maglumatlary berýär" - diýip, PNIPU-nyň innowasiýalar bölüminiň başlygy, tehniki ylymlaryň kandidaty Leonid Kožemýakin düşündirdi.


düýn 11:50
2.9k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.2k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...

18.11.2025 17:16
2.6k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...