Burunda işdäniň gözegçiligine täsir edýän reseptorlar tapyldy

  • 16.06.2025 13:25
  • 2.5k+

Ýewropaly neýrofiziologlar burnuň ys alyş epiteliýsinde iýmitiň ysyny alanda doýmak duýgusyny güýçlendirýän reseptorlaryň aýratyn kategoriýasyny tapdylar. Garramagyň biologiýasy instituty (Germaniýa) bu neýronlarda bökdençligiň ýüze çykmagy artykmaç iýmeklige we semremeklige getirip biljekdigini ýüze çykardy.

Barlag syçanlarda geçirildi. Alymlar iýmitiň ysynyň beýniniň işjeňligine, esasanam, ajykmak we doýmak bilen baglanyşykly neýron zynjyrlaryna nähili täsir edýändigini öwrendiler. Şeýle maglumatlary almak üçin gemrijilere durnuksyz ftor-18 atomlary ýazylan glýukoza sanjym edildi. Olaryň bozulmagy antimateriýanyň iň ýönekeý bölejikleri bolan pozitronlaryň öndürilmegi bilen utgaşýar, bu bolsa näçe köp pozitronyň bölünip çykýandygynyna görä, käbir neýronlaryň işjeňligini yzarlamaga mümkinçilik berýär.
Synag wagtynda barlagçylar iýmitiň ysyny alanda syçanlaryň beýnisiniň işjeňliginiň üýtgeýşine gözegçilik etdiler.
Nerw öýjükleriniň bu zynjyrynyň işleýşini açmak üçin alymlar syçanlaryň genomyny üýtgetdiler. Soňky synaglar agzalan nerwleri zor bilen işjeňleşdirmegiň sagdyn syçanlaryň halaýan iýmitleri hödürlenende-de işdäsiniň ep-esli kemeldýändigini görkezdi.
Şeýle-de bolsa, bu "iýmit" neýronlarynyň zynjyrynyň işinde näsazlyklaryň ýüze çykýandygyny görkezýän semiz syçanlarda bu täsir ýok. Awtorlar bu neýronlaryň kadaly işini dikeltmeklik aşa köp iýmek islegini azaldar we artykmaç agram bilen göreşmäge kömek eder diýip hasaplaýarlar.


20.11.2025 12:08
3.6k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

20.11.2025 11:22
7.6k+

Russiýada ýaşy 385 million ýyllyk agaç tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) paleontologlary Leningrad oblastynyň Lužskiý raýonynda ýerleşýän Şalowo-Pereçiskiý çäge karýerinde dewon döwründen galan seýrek tapyndynyň — gadymy agaç sütüniň üstünden bardylar...

20.11.2025 11:14
3k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

19.11.2025 13:38
4.2k+

Alymlar “içki ses” bilen ýürek urşunyň arasynda geň baglanyşyk tapdylar

Daniýanyň Orhus uniwersitetiniň psihologlary adamyň içki sesiniň — ýagny öz-özüne içinden gürlemeginiň — bedeni hereketsiz galanda-da, ýürek ritmini üýtgetmäge ukyplydygyny görkezdiler. Işiň netijeleri Psychophysiology žurnalynda çap edildi...