Iň gadymy naýzalary Germaniýanyň çäginde ýaşap geçen neandertallar ýasapdyr

  • 14.05.2025 16:09
  • 5.3k+

Ýewropaly antropologlar Saksoniýadan (Germaniýa) tapylan Şöningen naýzalarynyň, takmynan, 200 müň ýyl ozal döredilendigini kesgitlediler. Bu öň pikir edişimizden 100–200 müň ýyl soňdur.

Science Advances žurnalynda çap edilen barlag naýzalaryň geýdelberg adamlaryna däl-de, neandertallara degişlidigini görkezýär.
Maýns uniwersitetinden Olaf Ýerisiň ýolbaşçylygyndaky antropologlar topary aminokislota geohronologiýasy usulyny ulandy. Ol organizm ölenden soň, beloklardaky aminokislotalaryň gurluşynyň üýtgemegine esaslanýar.

"Ilkinji gezek Şöningen naýzalarynyň tapylan galyndylardaky aminokislotalara esaslanyp, çökündi gatlaklarynyň ýaşyny hasapladyk. Biziň hasaplamalarymyz naýzalaryň, takmynan, 200 000 ýyl ozal ýere gömlendigini görkezýär, bu bolsa olaryň orta paleolit döwrüne degişlidigini aňladýar, şol döwürde demirgazyk merkezi Ýewropanyň ýaşaýjylary geýdelberg adamlary däl-de, neandertallar eken” – diýip, barlagda aýdylýar.

Naýzalar 1990-njy ýyllarda Şöningeniň goňur kömür käninden haýwanlaryň galyndylary we daş gurallary bilen bilelikde tapyldy. Ilkibaşda olaryň ýaşy 380–400 müň ýyl diýlip çaklanylýar we olaryň geýdelberg adamlaryna degişlidigi, neandertallaryň we kromanýonlaryň ata-babalary bolup biljekdigi aýdylýar.
Alymlar täze açyş naýzalaryň golaýyndan tapylan atlaryň awlanylyşynyň çylşyrymly taktikasyna düşünmäge mümkinçilik berýändigini aýdýarlar.


düýn 14:19
8.8k+

Hytaýda robot balygyň kömegi bilen umman çuňluklary öwrenilip başlandy

Harbiniň inženerlik uniwersitetiniň (Hytaý) ylmy gözlegçileri ummanyň energiýasynyň hasabyna hereket edýän ýumşak robot balygy döretdi. Ol umman ýaşaýjylaryna zyýan ýetirmezden onuň çuňluklaryndaky ýaşaýşy öwrenmek üçin niýetlenýär...

19.08.2025 19:02
4.5k+

Hytaýda depressiýa garşy göreşmek üçin syçanlara adam beýnisiniň öýjükleri oturdyldy

Hytaýly alymlar sütün öýjüklerinden adam beýnisiniň öýjüklerini döredip, depressiýadan ejir çekýän syçanlara oturtdylar. Synaglaryň netijesinde öýjükleriň transplantasiýasy haýwanlarda aladany, göwnüçökgünlik duýgusyny azaltdy we lezzet almak ukybyny güýçlendirdi diýip, South China Morning Post neşiri ýazýar...

19.08.2025 15:09
3.1k+

Paleontologlar 5 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen keýigiň galyndylaryny tapdylar

Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...

19.08.2025 14:23
1.3k+

Kremniý jülgesinde EKO-da düwünçekleri IQ boýunça saýlamaga gyzyklanma artýar

Kremniý jülgesinde geljekki çaganyň aň derejesini çaklamagy wada berýän düwünçekleriň genetiki barlagyny ulanmak tejribesi giňden ýaýraýar. Şeýle hyzmatlaryň bahasy alty müňden elli müň dollara çenli bolup, barly maşgalalaryň arasynda isleg döredýär diýip, The Wall Street Journal ýazýar...