Iň gadymy naýzalary Germaniýanyň çäginde ýaşap geçen neandertallar ýasapdyr

  • 14.05.2025 16:09
  • 5.3k+

Ýewropaly antropologlar Saksoniýadan (Germaniýa) tapylan Şöningen naýzalarynyň, takmynan, 200 müň ýyl ozal döredilendigini kesgitlediler. Bu öň pikir edişimizden 100–200 müň ýyl soňdur.

Science Advances žurnalynda çap edilen barlag naýzalaryň geýdelberg adamlaryna däl-de, neandertallara degişlidigini görkezýär.
Maýns uniwersitetinden Olaf Ýerisiň ýolbaşçylygyndaky antropologlar topary aminokislota geohronologiýasy usulyny ulandy. Ol organizm ölenden soň, beloklardaky aminokislotalaryň gurluşynyň üýtgemegine esaslanýar.

"Ilkinji gezek Şöningen naýzalarynyň tapylan galyndylardaky aminokislotalara esaslanyp, çökündi gatlaklarynyň ýaşyny hasapladyk. Biziň hasaplamalarymyz naýzalaryň, takmynan, 200 000 ýyl ozal ýere gömlendigini görkezýär, bu bolsa olaryň orta paleolit döwrüne degişlidigini aňladýar, şol döwürde demirgazyk merkezi Ýewropanyň ýaşaýjylary geýdelberg adamlary däl-de, neandertallar eken” – diýip, barlagda aýdylýar.

Naýzalar 1990-njy ýyllarda Şöningeniň goňur kömür käninden haýwanlaryň galyndylary we daş gurallary bilen bilelikde tapyldy. Ilkibaşda olaryň ýaşy 380–400 müň ýyl diýlip çaklanylýar we olaryň geýdelberg adamlaryna degişlidigi, neandertallaryň we kromanýonlaryň ata-babalary bolup biljekdigi aýdylýar.
Alymlar täze açyş naýzalaryň golaýyndan tapylan atlaryň awlanylyşynyň çylşyrymly taktikasyna düşünmäge mümkinçilik berýändigini aýdýarlar.


düýn 11:17
2.6k+

Alymlar 200 mln ýyl ozal ýaşan pterozawryň täze görnüşini suratlandyrdylar

ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty)  209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir...

10.07.2025 11:41
2.5k+

Alymlar Ýerde Merkuriniň ilkinji bölekleriniň tapylandygyny habar berdiler

Afrikada tapylan iki meteorit Merkuriý planetasynyň ylma mälim bolan ilkinji bölekleri bolup çykdy. Bu barada Icarus ylmy žurnaly habar berýär. Eger ylmy çaklama tassyklansa, bu Ýerde Güne iň golaý planetanyň meteoritleriniň tapylmagyna degişli ilkinji ýagdaý bolar...

07.07.2025 10:53
3.5k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
10k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...