Alymlar adamyň görüş ukybynyň biologik çägini anykladylar

  • 11.05.2025 22:41
  • 6k+

Ýewropaly we awstraliýaly alymlar adamyň hereket edýän zatlara berýän görüş reaksiýasynyň tizliginiň gözleriň işleýiş aýratynlyklary bilen çäklenýändgini anykladylar. Bu barada Berliniň tehniki uniwersitetiniň (TU Berlin) metbugat gullugyna salgylanyp, «TASS» agentligi habar berýär.

Berliniň tehniki uniwersitetiniň professory Martin Rolfsyň düşündirmegine görä, dünýäni duýmak diňe gözleriň duýgurlyk häsiýetlerine däl, eýsem olaryň hereketine hem baglydyr.
Bu ýerde «sakkada» diýlip atlandyrylýan hereketler göz öňünde tutulýar. Sakkadalar – bu adam bir zada üns berende, gözleriň öz-özünden we gaty tiz hereket etmegidir. Bu hereketler gözleriň torly bardasynyň (setçatkasynyň) iň duýgur bölegini wajyp obýekte çalt gönükdirmäge mümkinçilik berýär. Sakkadalar gaty tiz, onlarça millisekuntda bolup geçýär we adam muny aňşyrman galýar. Beýni şekiliň durnuklylygyny saklamak üçin, bu hereketleri «pozýar».
Professor Rolfs we kärdeşleri 18 bilen 40 ýaş aralygyndaky 70 meýletinçiniň gatnaşmagynda synag geçirdi. Synagda gatnaşyjylara ekranda hereket edýän garşylyklaýyn zolaklar görkezildi. Şol bir wagtyň özünde, alymlar gözleriň hereketini yzarlap, zolaklaryň hereket ugruny sakkadalaryň wagtyna görä sazlapdylar.
Netijede, şeýle ýagdaý ýüze çykdy: eger-de zolaklaryň hereketi gözleriň sakkadasyna gabat gelse, olar bu hereketi bütinleý görmeýärdiler. Olara zolaklar birden ýerinden başga bir ýere geçýän ýaly bolup görünýärdi. Bu bolsa hereketi görmegiň tizliginiň sakkadanyň tizligine we häsiýetine baglydygyny görkezýär. Ýagny, has çalt sakkadaly adamlaryň görüş reaksiýasy has ýokary bolýar.
Alymlar bu ýagdaýdan peýdalanyp, adamlaryň ýa-da haýwanlaryň hereket edýän zatlara näderejede tiz reaksiýa berýändigini çalt ölçemegiň mümkindigini belleýärler.


şu gün 20:25
1.9k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

şu gün 19:25
2.4k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

şu gün 18:13
1.4k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...

şu gün 17:55
1.3k+

Alymlar dinozawrlaryň täze görnüşini tapdylar. Olar itiň ululygynda bolupdyr

Alymlar labrador-retriwerden (itiň bir tohumy) uly bolmadyk dinozawryň täze görnüşini tapdylar diýip, CNN habar berýär. Dinozawr Enigmacursor mollyborthwickae diýlip atlandyryldy we takmynan, 150 million ýyl ozal - ýura döwründe stegozaurlar we diplodoklar bilen birlikde häzirki Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň çäginde ýaşap geçipdir...