Alymlar adamyň görüş ukybynyň biologik çägini anykladylar

  • 11.05.2025 22:41
  • 6k+

Ýewropaly we awstraliýaly alymlar adamyň hereket edýän zatlara berýän görüş reaksiýasynyň tizliginiň gözleriň işleýiş aýratynlyklary bilen çäklenýändgini anykladylar. Bu barada Berliniň tehniki uniwersitetiniň (TU Berlin) metbugat gullugyna salgylanyp, «TASS» agentligi habar berýär.

Berliniň tehniki uniwersitetiniň professory Martin Rolfsyň düşündirmegine görä, dünýäni duýmak diňe gözleriň duýgurlyk häsiýetlerine däl, eýsem olaryň hereketine hem baglydyr.
Bu ýerde «sakkada» diýlip atlandyrylýan hereketler göz öňünde tutulýar. Sakkadalar – bu adam bir zada üns berende, gözleriň öz-özünden we gaty tiz hereket etmegidir. Bu hereketler gözleriň torly bardasynyň (setçatkasynyň) iň duýgur bölegini wajyp obýekte çalt gönükdirmäge mümkinçilik berýär. Sakkadalar gaty tiz, onlarça millisekuntda bolup geçýär we adam muny aňşyrman galýar. Beýni şekiliň durnuklylygyny saklamak üçin, bu hereketleri «pozýar».
Professor Rolfs we kärdeşleri 18 bilen 40 ýaş aralygyndaky 70 meýletinçiniň gatnaşmagynda synag geçirdi. Synagda gatnaşyjylara ekranda hereket edýän garşylyklaýyn zolaklar görkezildi. Şol bir wagtyň özünde, alymlar gözleriň hereketini yzarlap, zolaklaryň hereket ugruny sakkadalaryň wagtyna görä sazlapdylar.
Netijede, şeýle ýagdaý ýüze çykdy: eger-de zolaklaryň hereketi gözleriň sakkadasyna gabat gelse, olar bu hereketi bütinleý görmeýärdiler. Olara zolaklar birden ýerinden başga bir ýere geçýän ýaly bolup görünýärdi. Bu bolsa hereketi görmegiň tizliginiň sakkadanyň tizligine we häsiýetine baglydygyny görkezýär. Ýagny, has çalt sakkadaly adamlaryň görüş reaksiýasy has ýokary bolýar.
Alymlar bu ýagdaýdan peýdalanyp, adamlaryň ýa-da haýwanlaryň hereket edýän zatlara näderejede tiz reaksiýa berýändigini çalt ölçemegiň mümkindigini belleýärler.


düýn 17:25
3k+

DNK-ny dikeldýän we beýniniň garramagyny haýalladýan belok açyldy

Makkuori uniwersitetiniň barlagçylary PDI belogynyň beýni öýjükleriniň ýadrolaryna aralaşyp, zeper ýeten DNK-ny bejerip biljekdigini ýüze çykardylar. Bu açyş Alsgeýmer we Parkinson ýaly newrodegeneratiw kesellere garşy göreşde kömek edip biler...

20.06.2025 18:35
8.1k+

Eşegiň derisinde sakyrtga garşy täsirli serişde tapyldy

Amherstdäki Massaçusets uniwersitetiniň amerikan alymlary eşekleriň derisiniň ýag mäzleri tarapyndan bölünip çykarylýan (E)-2 oktenal birleşmesiniň sakyrtgalary netijeli kowýandygyny anykladylar. Laboratoriýa synaglarynyň netijesi bu maddanyň täsiriniň pes däldigini, käbir ýagdaýlarda meşhur himiki täsir ediji dietiltoluamiddenem (DEET) has ýokarydygyny görkezdi...

20.06.2025 18:35
1.8k+

Ýagtylyk beýnini bejerip, newrodegeneratiw keselleriň ösüşini haýalladyp bilýär

Çernyşewskiý adyndaky Saratow milli barlag döwlet uniwersitetiniň (SDU) alymlary beýniniň bardasynda ýerleşýän meningeal limfa damarlarynyň (MLV) ýagtylyk bilen bejerilip bilinjekdigini subut etdiler. Fotostimulýasiýa toksinleriň çykarylyşyny gowulandyrýar we keselleriň ösüşini haýalladýar diýip, uniwersitetiň metbugat gullugyna salgylanýan TASS ýazýar...

20.06.2025 18:29
2.8k+

Gadymy Rimde saýrak guşlar üýtgeşik nygmat däl-de, adaty köçe nahary bolup çykdy

Ispan arheologlary Maýorka adasynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda gadymy Rimiň garbanyşhanasyny tapdylar. Alymlar galyndy naharlar dökülen  çukuryň içindäkileri öwrenip, şäheriň ýönekeý ilatynyň näme iýendigini anykladylar...