Hytaýly talyplar 2 müň ýyl ozalky resept boýunça tüwi bişirdiler

  • 08.05.2025 12:34
  • 3.9k+

Hytaýdan talyplar topary Han nesilşalygynyň döwrüne degişli bambuk golýazmasyndaky tekst boýunça tüwini bişirmegiň gadymy usulyny dikeltdi. Şeýle tagam 2 müň ýyldan gowrak wagt ozal taýýarlanypdyr diýip, Interesting Engineering portaly ýazýar.

Hunan uniwersitetinden we Pekindäki Hytaý oba hojalygy uniwersitetinden 11 talyp döwlet wekili Wu Ýanyň guburyndan tapylan Han döwrüniň (b.e.öň 202-nji ýyl – b.e. 8-nji ýyly) “Şi Fan” bambuk golýazmasyny öwrendi. Tekstde tüwiniň, towuk çorbasynyň we bugda bişirilen balygyň taýýarlanyş usuly beýan edilipdir diýip, China Daily belleýär.
Golýazmada bişirmegiň takyk wagty görkezilmändir. Şonuň üçin talyplar taýýarlanyş usulyny gytaklaýyn alamatlar boýunça dikeltmeli boldy. Taslamanyň ýolbaşçysy, dosent Şi Sziniň bellemegine görä, tagam hakyky bolmalysy ýaly bişmedik bolsa gerek.
Topar tüwini bişirmek üçin gadymy gaplardan ýüz öwürdi. Olaryň deregine agaç bug gaplary we häzirem oba ýerlerinde ulanylýan palçyk küýzeleri ulanyldy.
Tüwiniň görnüşini saýlamakda hem kynçylyk ýüze çykdy. 2 müň ýylyň içinde tüwi üýtgedi, şonuň üçin hünärmen çagyryldy. 40 müň görnüşden Han döwründe Hunanda ösdürilip ýetişdirilen görnüşe meňzeş ýelmeşmeýän tüwi saýlandy.
Ilkibaşda tüwi 30 minut suwa ezildi, soňra suwy dökülip, 20 minut bişirildi. Howada guradylandan soň ýene-de 15 minut buglandy.
Şef-aşpeziň aýtmagyna görä, netijede ýumşak, seçelenýän, gowy tagamly we şeker düzümi az bolan tüwi alyndy.
Ýuelu akademiýasyndan amerikaly professor Piter Braýan Ditmanson bu usuly TikTok-da öňe sürjekdigini aýtdy.
Talyplar golýazma bilen işlemegi dowam etdirip, beýleki tagamlary hem dikeltmegi meýilleşdirýär.


20.11.2025 12:08
3.7k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

17.11.2025 12:56
5.6k+

Hytaýyň demirgazyk-günbatarynda b.e. öňki V–III asyrlara degişli ýüzlerçe gadymy mazar tapyldy

Hytaýly arheologlar Şensi welaýatynyň Sian şäherinde 566 sany gadymy mazary tapdylar. Olaryň aglabasy Söweşýän Şalyklar döwrüne — biziň eýýamymyzdan öňki V–III asyrlara, entek Hytaýyň imperator Sin Şihuandiniň hökümdarlygynyň astynda birleşmezden ozalky döwre degişlidir...

16.11.2025 17:15
7.5k+

Tibetde 416 ýaşly üzüm çybygy ösýär: Ol Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi

Tibetde tapylan 416 ýaşly üzüm agajy dünýäde iň gadymysy diýlip ykrar edildi. Ösümlik Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Uzak ýaşan bu agaç Gündogar Tibet daglarynda, Dzogang etrabynyň Zuoba obasynda, 2400 metr belentlikde ýerleşýär...

23.10.2025 13:02
4.3k+

Hytaýda emeli aňyň kömegi bilen 1600 ýyllyk söýgi golýazmasy dikeldildi

Pekin uniwersitetiniň alymlary emeli aňyň kömegi bilen, takmynan, 1600 ýyl mundan ozal meşhur hytaý kalligrafy Wan Sýançži tarapyndan ýazylan söýgi barada gadymy golýazmany dikeltdi. Bu barada South China Morning Post habar berýär...