Arheologlar Çingiz hanyň döwrüniň tötänleýin tapylan artefaktlaryny öwrenýär

  • 24.04.2025 12:37
  • 8.5k+

Sibir federal uniwersitetiniň (SFU) arheologlary Krasnoýarsk ülkesiniň A.I.Kytmanow adyndaky Ýeniseýsk muzeýiniň kolleksiýalaryny öwrenip, Mongol imperiýasynyň güllän döwri bolan XIII-XIV asyrlara degişli artefaktlary tapdy. Bu barada ýokary okuw mekdebiniň saýtynda habar berilýär.

SFU-nyň Ýeniseýsk Sibir arheologiýa barlaghanasynyň uly ylmy işgäri we muzeýiň ylmy işgäri Kseniýa Birýulewanyň aýtmagyna görä, tapyndylar muzeýe baryp 1960-njy ýyllarda getirildi we şondan bäri ammarlarda saklandy.

“Biziň ilkinji gezek bu predmetleri ylmy nukdaýnazardan öwrenmek mümkinçiligimiz boldy. Olar XX asyryň 60-njy ýyllaryndan bäri ammarlarda saklanypdy. Gadymy Sibir şäheri Ýeniseýskiň töwereginde gurluşyk wagty uçly oklar we özboluşly Y şekilli naýza buldozer bilen gazylyp alyndy” – diýip, Birýulewa gürrüň berdi.

Hünärmenler artefaktlaryň kremirlenen adamyň küli bilen bilelikde tapylandygyny belleýär. Metal böleklerde köýük yzlary, ýagny metal güýçli gyzyp, okislenmä sezewar bolan ýagdaýynda emele gelýän gabyk bar. Predmetlerden ugur alsaň, jaýlama Lesosibirsk medeniýetiniň giçki döwrüne degişli bolmaly.
Birýulewa şeýle tapyndylaryň Krasnoýarsk ülkesi üçin örän seýrekdigini belleýär. 


düýn 14:32
4.2k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...