Arheologlar Çingiz hanyň döwrüniň tötänleýin tapylan artefaktlaryny öwrenýär

  • 24.04.2025 12:37
  • 8.5k+

Sibir federal uniwersitetiniň (SFU) arheologlary Krasnoýarsk ülkesiniň A.I.Kytmanow adyndaky Ýeniseýsk muzeýiniň kolleksiýalaryny öwrenip, Mongol imperiýasynyň güllän döwri bolan XIII-XIV asyrlara degişli artefaktlary tapdy. Bu barada ýokary okuw mekdebiniň saýtynda habar berilýär.

SFU-nyň Ýeniseýsk Sibir arheologiýa barlaghanasynyň uly ylmy işgäri we muzeýiň ylmy işgäri Kseniýa Birýulewanyň aýtmagyna görä, tapyndylar muzeýe baryp 1960-njy ýyllarda getirildi we şondan bäri ammarlarda saklandy.

“Biziň ilkinji gezek bu predmetleri ylmy nukdaýnazardan öwrenmek mümkinçiligimiz boldy. Olar XX asyryň 60-njy ýyllaryndan bäri ammarlarda saklanypdy. Gadymy Sibir şäheri Ýeniseýskiň töwereginde gurluşyk wagty uçly oklar we özboluşly Y şekilli naýza buldozer bilen gazylyp alyndy” – diýip, Birýulewa gürrüň berdi.

Hünärmenler artefaktlaryň kremirlenen adamyň küli bilen bilelikde tapylandygyny belleýär. Metal böleklerde köýük yzlary, ýagny metal güýçli gyzyp, okislenmä sezewar bolan ýagdaýynda emele gelýän gabyk bar. Predmetlerden ugur alsaň, jaýlama Lesosibirsk medeniýetiniň giçki döwrüne degişli bolmaly.
Birýulewa şeýle tapyndylaryň Krasnoýarsk ülkesi üçin örän seýrekdigini belleýär. 


şu gün 12:10
1.5k+

Zebra balyklary alymlara adamda eşidişi nädip dikeltmelidigine düşünmäge kömek edýär

Amerikaly biologlar sesleriň kabul edilişine jogapkär duýgur öýjükleriň dikeldilmegine gözegçilik edýän genleri tapdylar. Bu adamlarda kerrewligi we kerligi bejermegiň usullaryny işläp düzmäge kömek edip biler diýip, Stouers lukmançylyk barlag institutynyň (SIMR) metbugat gullugy habar berdi...

düýn 14:28
2k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.9k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.6k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...