Hytaýda 125 million ýyl ozal ýaşap geçen adaty bolmadyk ýelekli dinozawrlaryň galyndylary tapyldy

  • 20.04.2025 19:04
  • 4.7k+

“Independent” neşiriniň habaryna görä, 125 million ýyl ozal ýaşap geçen iki sany öň mälim bolmadyk ýelekli dinozawryň galyndylary tapyldy diýip, Independent ýazýar. Olara Sinosauropteryx lingyuanensis we Huadanosaurus sinensis diýip at berildi.

Galyndylar 133-120 million ýyl ozal ýaşap geçen haýwanlaryň gowy saklanyp galan galyndylarynyň bar ýeri hökmünde tanalýan Jehol biotasy sebitinden tapyldy.
Huadanosaurus sinensis-iň güýçli äňleri we boýun myşsalary bolupdyr. Ol süýdemdirijileri awlap, awyny tutuşlygyna ýuwdupdyr diýip alymlar  çaklaýarlar. Onuň içegelerinde gemrijä meňzeş iki sany süýdemdirijiniň galyndylary tapyldy. Görnüşleriň ady, beýik bir şahsyýetiň doglan güni ýa-da wajyp bir edaranyň döredilen güni ýaly, möhüm wakalary alamatlandyrýan Huadan hytaý sözi bilen baglanyşyklydyr. Bu görnüşe şeýle at Hytaý Halk Respublikasynyň we Hytaý Ylymlar akademiýasynyň döredilmeginiň 75 ýyllygynyň hormatyna dakyldy.
Sinosauropteryx lingyuanensis galyndylaryň tapylan ýeri bolan Linýuan uýezdiniň  adyny göterýär. Bu dinozawryň uzynlygy takmynan 1,2 m, ol guşlar bilen iýmitlenipdir.
Iki görnüşiň hem ululygy meňzeş. Sinosauropteryx lingyuanensis beýleki haýwanlary awlapdyr we günüň islendik wagtynda hem işjeň bolup bilipdir. Huadanosaurus sinensis, tersine, gije gezipdir.
Bu açyş hek döwrüniň ekoulgamyna we bu dinozawrlaryň özüni alyp barş aýratynlyklaryna has gowy düşünmäge kömek edýär.


düýn 14:35
4k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...

16.07.2025 13:28
6.1k+

Grenlandiýada 3 km buzuň astyndan gadymy tundranyň galyndylary tapyldy. Ol ýerde haşhaş, moh we hatda leýlisaç ösüpdir

Grenlandiýanyň köp bölegi buz we gar bilen örtülendir, şonuň üçin adanyň ady şoňa ýaňzydylyp goýlan. Emma bu hemişe beýle bolmandyr. Alymlar üç kilometrlik buz gatlagynyň astyndan gadymy tundra ekoulgamynyň yzlaryny tapdylar...

16.07.2025 06:12
3.9k+

Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...

12.07.2025 19:24
12k+

Germaniýada arheologlar ýaşy 125 000 ýyl bolan gadymy ýag “fabrikasyny” tapdy

Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar...