Alymlar Ýerden daşarda ýaşaýşyň «iň güýçli» subutnamasyny tapdylar

  • 19.04.2025 18:17
  • 11k+

Kembrij uniwersitetiniň alymlary Eset ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän K2-18b ekzoplanetasynyň atmosferasynda iki sany organiki birleşmäniň – dimetilsulfidiň we dimetildisulfidiň bardygyny ýüze çykardylar. Bu başga planetalarda hem ýaşaýşyň mümkindigini görkezýän iň güýçli subutnama hasap edilýär. Bu barada «The Astrophysical Journal Letters» (ApJL) ylmy žurnalynda çap edilen makala salgylanyp, Kembrij uniwersiteti habar berýär.

Ýatlatsak, 2023-nji ýylda NASA «Jeýms Uebb» teleskopy arkaly, K2-18b ekzoplanetasynyň atmosferasynda metan bilen kömürturşy gazynyň bardygyny ýüze çykarypdy. Täze gözlegleriň netijeleri hem «Jeýms Uebb» teleskopynyň maglumatlaryna esaslanýar.

«Ýerde dimetilsulfid we dimetildisulfid diňe janly organizmler tarapyndan, esasan-da deňiz fitoplanktonlary ýaly mikroorganizmler tarapyndan öndürilýär. K2-18b-niň atmosferasyndaky molekulalaryň çeşmesi näbelli bir himiki reaksiýa hem bolup biler welin, bu netijeler häzirki wagta çenli Gün ulgamymyzyň daşyndaky planetada ýaşaýşyň bolup biljekdigi bilen bagly iň güýçli subutnama bolup durýar» — diýip, makalada aýdylýar.

Alymlaryň bellemegine görä, K2-18b-niň atmosferasyndaky şeýle birleşmeleriň mukdary Ýeriňkiden örän ýokary – her bir million molekulanyň ondan hem köp bölejigi şulardan ybarat. Ýerde bolsa bu görkeziji milliardda bir molekuladan hem az.
Alymlaryň sözlerine görä, ýüze çykarylan birleşmeleriň tötänleýin döremek ähtimallygy bary-ýogy 0,3%. Emma bir ylmy açyşyň doly ykrar edilmegi üçin, bu görkeziji 0,00006%-den hem aşak bolmaly. Şonuň üçin hem, gözleg toparynyň agzasy professor Nikku Madhusudhan netijelere «seresaply optimizm» bilen çemeleşýändiklerini aýdyp, has anyk netijeler üçin goşmaça gözlegleriň zerurdygyny belleýär.
Bu netijeler şeýle birleşmeleriň ýyly, ýüzi ummanlar bilen örtülen we atmosferasy wodoroda baý bolan gikean görnüşli planetalarda ýokary mukdarda bolup biljekdigi baradaky öňki çaklamalary hem tassyklady diýip, Madhusudhan belläp geçdi.
K2-18b ekzoplanetasy ilkinji gezek 2015-nji ýylda Eset ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän K2-18 atly gyzyl girdenegiň (ýyldyzyň) orbitasynda ýüze çykaryldy. Bu planetanyň radiusy Ýeriňkiden 2,6 esse uly, massasy bolsa 8,6 esse agyrdyr.


düýn 19:02
2.2k+

Hytaýda depressiýa garşy göreşmek üçin syçanlara adam beýnisiniň öýjükleri oturdyldy

Hytaýly alymlar sütün öýjüklerinden adam beýnisiniň öýjüklerini döredip, depressiýadan ejir çekýän syçanlara oturtdylar. Synaglaryň netijesinde öýjükleriň transplantasiýasy haýwanlarda aladany, göwnüçökgünlik duýgusyny azaltdy we lezzet almak ukybyny güýçlendirdi diýip, South China Morning Post neşiri ýazýar...

düýn 15:09
1.9k+

Paleontologlar 5 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen keýigiň galyndylaryny tapdylar

Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...

düýn 14:27
3.4k+

Hytaýyň metan ýangyjynda işleýän raketa göterijisi synag wagty heläkçilige uçrady

Hytaýyň LandSpace Technology kompaniýasy suwuk kislorodda we metanda işleýän Zhuque-2E Y3 raketa göterijisiniň synagynyň şowsuz tamamlanandygyny habar berdi. Uçuryş 15-nji awgustda Szýusýuan kosmodromynyň 96A meýdançasyndan amala aşyryldy...

düýn 14:23
880

Kremniý jülgesinde EKO-da düwünçekleri IQ boýunça saýlamaga gyzyklanma artýar

Kremniý jülgesinde geljekki çaganyň aň derejesini çaklamagy wada berýän düwünçekleriň genetiki barlagyny ulanmak tejribesi giňden ýaýraýar. Şeýle hyzmatlaryň bahasy alty müňden elli müň dollara çenli bolup, barly maşgalalaryň arasynda isleg döredýär diýip, The Wall Street Journal ýazýar...