Hytaýyň Antarktidadaky radioteleskopy Akmaýanyň ýoluna gözegçilik edýär

  • 12.04.2025 08:38
  • 5.7k+

Hytaý Antarktidadaky täze Çžunşan stansiýasynda ilkinji radioastronomiki gözegçiliklerini üstünlikli geçirdi. Ol ýerde diametri 3,2 metr bolan täze millimetr diapazonly radioteleskop gurlup ulanyşa girizildi. Enjam «Üç Jülgäniň Antarktik gözi» diýlip atlandyryldy diýip, «CGTN» habar berýär.

Teleskop Hytaýyň Üç Jülge uniwersitetiniň we Şanhaý mugallymçylyk uniwersitetiniň alymlary tarapyndan işlenip düzüldi. Ol Akmaýanyň ýolundaky bitarap wodorodyň we ammiak molekulalarynyň spektral hatarlaryna gözegçilik edýär. Bu maglumatlar alymlara ýyldyzara gazlaryň hereketini we ýyldyzlaryň döreýiş proseslerini has içgin öwrenmäge mümkinçilik berer.
Arassa asmany we durnukly atmosferasy sebäpli, Antarktida şeýle gözlegler üçin iň amatly ýerleriň biri hasaplanylýar. Bu ýerde ýagtylyk hapasy asla ýok diýen ýaly, gurak we durnukly howasy bolsa beýleki sebitlerde atmosferanyň çyglylygy tarapyndan siňdirilýän gowşak millimetr tolkunlaryny aýdyň kabul etmäge mümkinçilik berýär.
Täze teleskop Hytaý tarapyndan ozal gurlan AST3 infragyzyl teleskoplaryň üstüni ýetirýär. «Antarktik göz» galaktikada bolup geçýän hadysalaryň keşbini has gowy şekillendirmäge ýardam berer. Infragyzyl enjamlaryň tozanlara we eýýäm emele gelen ýyldyzlara gözegçilik edýän mahaly, täze radioteleskop ýyldyzlaryň emele gelýän sowuk gazlaryna ünsi jemlär.

Toplanan maglumatlar alymlara ýyldyzlaryň döreýşiniň mehanizmlerini, turbulentligini we magnit meýdanlarynyň ýyldyzara giňişlige edýän täsirine has gowy düşünmäge, şeýle hem Akmaýanyň ýolunyň gurluşyny aýdyňlaşdyrmaga mümkinçilik berer.


şu gün 07:29
2.6k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.8k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 15:54
588

Blue Origin 8-nji oktýabrda ekipažly New Shepard raketasyny uçurar

Blue Origin kompaniýasy NS-36 missiýasynyň çäklerinde ekipažly New Shepard raketasynyň uçuş senesini 8-nji oktýabra belledi. Uçuş Günbatar Tehasdaky Launch Site One meýdançasyndan amala aşyrylar. Uçuş penjiresi ABŞ-nyň merkezi wagty bilen 8:00-da (Aşgabat wagty bilen 18:00) açylar...

düýn 13:08
4.1k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...