Hytaýyň Antarktidadaky radioteleskopy Akmaýanyň ýoluna gözegçilik edýär

  • 12.04.2025 08:38
  • 5.7k+

Hytaý Antarktidadaky täze Çžunşan stansiýasynda ilkinji radioastronomiki gözegçiliklerini üstünlikli geçirdi. Ol ýerde diametri 3,2 metr bolan täze millimetr diapazonly radioteleskop gurlup ulanyşa girizildi. Enjam «Üç Jülgäniň Antarktik gözi» diýlip atlandyryldy diýip, «CGTN» habar berýär.

Teleskop Hytaýyň Üç Jülge uniwersitetiniň we Şanhaý mugallymçylyk uniwersitetiniň alymlary tarapyndan işlenip düzüldi. Ol Akmaýanyň ýolundaky bitarap wodorodyň we ammiak molekulalarynyň spektral hatarlaryna gözegçilik edýär. Bu maglumatlar alymlara ýyldyzara gazlaryň hereketini we ýyldyzlaryň döreýiş proseslerini has içgin öwrenmäge mümkinçilik berer.
Arassa asmany we durnukly atmosferasy sebäpli, Antarktida şeýle gözlegler üçin iň amatly ýerleriň biri hasaplanylýar. Bu ýerde ýagtylyk hapasy asla ýok diýen ýaly, gurak we durnukly howasy bolsa beýleki sebitlerde atmosferanyň çyglylygy tarapyndan siňdirilýän gowşak millimetr tolkunlaryny aýdyň kabul etmäge mümkinçilik berýär.
Täze teleskop Hytaý tarapyndan ozal gurlan AST3 infragyzyl teleskoplaryň üstüni ýetirýär. «Antarktik göz» galaktikada bolup geçýän hadysalaryň keşbini has gowy şekillendirmäge ýardam berer. Infragyzyl enjamlaryň tozanlara we eýýäm emele gelen ýyldyzlara gözegçilik edýän mahaly, täze radioteleskop ýyldyzlaryň emele gelýän sowuk gazlaryna ünsi jemlär.

Toplanan maglumatlar alymlara ýyldyzlaryň döreýşiniň mehanizmlerini, turbulentligini we magnit meýdanlarynyň ýyldyzara giňişlige edýän täsirine has gowy düşünmäge, şeýle hem Akmaýanyň ýolunyň gurluşyny aýdyňlaşdyrmaga mümkinçilik berer.


27.10.2025 16:42
5.5k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...