NASA-nyň täze tehnologiýasy 2030-njy ýyla çenli Marsdaky suwy içmäge ýaramly eder

  • 09.04.2025 16:01
  • 3.8k+

Wuster politehniki institutynyň (ABŞ) aspiranty Lidiýa Ellen Tonani-Penýa Tehasda geçirilen ylmy konferensiýada «Tethys» taslamasyny tanyşdyrdy. NASA tarapyndan goldanylýan taslama Marsda uzak wagtlap ýaşamagy maksat edinýän missiýalaryň iň möhüm meseleleriň birini çözmäge gönükdirilendir: ýerli çeşmelerden içmäge ýaramly suwy öndürmek. Bu barada «Universe Today» habar berýär.

«Tethys» taslamasynyň esasy maksady – Marsyň topragynda suwuk ýa-da doňan halda bolup bilýän duzly suwlary arassalap, içmek üçin ýaramly ýagdaýa getirmekdir. Sebäbi bu suwlarda «perhlorat» diýilýän zäherli duzlar bar we olary aýyrmak üçin köp energiýa gerek bolýar. Şol sebäpdenem täze we netijeli tehnologiýa zerur bolup durýar.
Taslama üç tapgyrdan ybarat bolar: ilki maglumatlar seljeriler, soň bolsa Marsyň topragyna meňzeş şertlerde synag geçirmek üçin prototip taýýarlanylar. Regolitiň ýylylyk we elektrik geçirijiligine aýratyn üns beriler – bu parametrler energiýa taýdan tygşytly ulgamlary taslamak üçin örän wajypdyr.
Tonani-Penýanyň sözlerine görä, laboratoriýadaky üstünlikler diňe başlangyçdyr.

«Sebitleýin topragyň düzümindäki tapawutlary göz öňünde tutmaly we energiýanyň sarp edilişini optimizirlemeli. Ulgam her bir wattyň hem energiýa hasaplanylýan ýerinde, ýagny Mars şertlerinde awtonom işlemegi başarmalydyr» — diýip, ol belläp geçýär.

«Tethys» taslamasy – NASA-nyň geljekki missiýalary zerur resurslar bilen üpjün etmäge gönükdirilen giň möçberli tagallalarynyň bir bölegidir. NASA ozal hem MOXIE enjamy arkaly Marsyň atmosferasyndan kislorod öndürmegi başarypdy, Ingenuity dikuçary bolsa uçuş barlaglaryny üstünlikli geçiripdi. Emma ygtybarly suw çeşmesi bolmazdan, Marsda uzak ýaşamak mümkin däl. Şonuň üçin hem şeýle taslamalar NASA üçin aýratyn ähmiýete eýedir.


düýn 15:46
5.9k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

düýn 15:03
6.6k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...

düýn 14:49
1.9k+

ABŞ-da millionlarça dollar sarp edilen kosmos ýadro reýderi taslamasy ýapyldy

ABŞ-nyň Goranmak boýunça geljekki barlag taslamalary gullugy (DARPA) NASA bilen kosmos termiki ýadro hereketlendirijisini (NTP) döretmek baradaky bilelikdäki taslamany ýatyrdy. Bu karar häzirki zaman raketa tehnologiýasynyň gazananlary, şol sanda SpaceX-iň üstünligi we ýadro hereketlendirijileriniň geljeginiň täze seljermesi bilen düşündirilýär  diýip, Space News habar berýär...

düýn 14:44
4.3k+

Arheolog Ispaniýanyň golaýynda rowaýata öwrülen Atlantida şäherini tapandygyny aýdýar

Britaniýaly arheolog Maýkl Donnellan Atlantidanyň Ispaniýanyň kenaryndan üç kilometr uzaklykda, Kadis şäheriniň golaýynda ýerleşip biljekdigini aýtdy. Bu barada alymyň alternatiw taryha bagyşlanan Cosmic Summit konferensiýasynda eden çykyşyna salgylanýan, Daily Mail ýazýar...