Ylmy gözlegçiler täze buz eýýamynyň başlap biljekdigini çaklady

  • 11.03.2025 23:02
  • 9.4k+

Ýene 10 müň ýyldan Ýerde täze buz eýýamy başlap biler. Science žurnalynyň habar bermegine görä, şeýle netijä Santa-Barbaradaky Kaliforniýa  uniwersitetiniň alymlary geldi.

Ylmy gözlegçiler geçen global sowama döwürlerini seljerdi. Modelirleme klimat üýtgemeleriniň Ýeriň okunyň gyşarmagy bilen baglanyşyklydygyny görkezdi. Soňky 900 müň ýylda orbital üýtgeşmeleri we klimat maglumatlaryny öwrenip, alymlar berk kanunylygy ýüze çykardy. Buz eýýamlary we buz eýýamlarynyň aralygyndaky ýyly döwürler öňünden çaklap boljak klimat sikllerine eýerýär, bu bolsa geçmişde olaryň haçan bolandygyny we geljekde haçan gaýtalanyp biljekdigini anyk kesgitlemäge mümkinçilik berýär.
Biziň häzir buz eýýamlarynyň aralygyndaky döwürde ýaşaýandygymyzy göz öňünde tutup, alymlar klimatyň haçan ýene buz ýagdaýyna geçip başlajakdygyny çaklady. Hasaplamalar, eger Ýeriň klimaty diňe tebigy faktorlaryň täsiri bilen üýtgese, onda indiki buz eýýamynyň, takmynan, 10 müň ýyldan başlap biljekdigini görkezýär. Bu buz eýýamlarynyň aralygyndaky döwür bilen buz eýýamlarynyň çalyşmagynyň adaty sikline gabat gelýär.
Ýöne klimatyň antropogen üýtgemeginiň tarapdarlarynyň pikiriçe, adamzat eýýäm kömürturşy gazynyň zyňyndylary bilen bu tebigy siklleri bozdy we Ýeriň klimatyny tebigy ýolundan sowdy. Bu täsir hatda indiki buz eýýamynyň başlanmagynyň öňüni hem alyp biler.
Her niçigem bolsa, täze ylmy gözleg klimat üýtgemeleriniň esasy modelini döretmäge mümkinçilik berýär. Bu häzirki global maýlamanyň uzak möhletli netijelerine düşünmek üçin uly ähmiýete eýedir. 
Ýöne esasy netije buz eýýamlarynyň tötänleýin hadysa däl-de, Ýeriň orbital üýtgeşmeleri bilen baglanyşykly bolan tebigy sikliň bir bölegi bolmagynda jemlenýär. Şonuň üçin 10 müň ýyldan biziň planetamyz ýene-de güýçli sowama bilen ýüzbe-ýüz bolup biler.


şu gün 00:07
2.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.1k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

24.10.2025 12:26
3.8k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...