Grenlandiýanyň buzluklarynyň eremegi soňky 10 ýylda alty esse tizleşdi

  • 14.02.2025 11:06
  • 6.4k+

Demirgazyk ýarym şarda süýji suwuň iň uly gorlary bolan Grenlandiýanyň buz galkany rekord tizlik bilen azalýar. 1980-nji ýyllardan bäri ol trillion tonnadan gowrak buz ýitirdi, soňky on ýylda bolsa ereme depgini alty esse güýçlendi diýip, Berknesiň Klimat gözlegleri merkeziniň norwegiýaly alymlary habar berýär.

Hünärmenler ýylda 230 mlrd tonna töweregi buzuň ýitmeginiň aýgytly pursat boljakdygyny belleýär. Bu ortaça global tenperaturanyň 3,4°C ýokarlanmagyna deň gelýär. 2024-nji ýylda planeta eýýäm Pariž şertnamasy tarapyndan kesgitlenen 1,5°C çäkden geçdi.
Alymlar klimat üýtgemeleriniň buz galkanynyň massasyna ýetirýän täsirine baha bermek üçin kompýuter modelirlemesinden peýdalandy. Olar ýeriň beýikliginiň we relýefiniň hem aýgytly rol oýnaýandygy baradaky netijä geldi: buz beýik ýerlerde diňe buz örtükleri galýança eremegini dowam etdirer diýip, The Chryoshere žurnaly ýazýar. 
Buz galkanynyň eremegi diňe bir deňiz derejesiniň ýokarlanmagyna däl, eýsem ummanyň duzlulygynyň üýtgemegine-de getirer. Bu bolsa deňiz ýaşaýjylarynyň durmuşyna we deňiz ekoulgamlaryna howp salýar. Grenlandiýanyň buz örtüginiň doly eremegi deňiz derejesiniň ýedi metr ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.


düýn 11:35
3.9k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...

08.07.2025 10:25
4.4k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...

27.06.2025 20:25
14k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

16.06.2025 14:19
7.2k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...