Grenlandiýanyň buzluklarynyň eremegi soňky 10 ýylda alty esse tizleşdi

  • 14.02.2025 11:06
  • 6.4k+

Demirgazyk ýarym şarda süýji suwuň iň uly gorlary bolan Grenlandiýanyň buz galkany rekord tizlik bilen azalýar. 1980-nji ýyllardan bäri ol trillion tonnadan gowrak buz ýitirdi, soňky on ýylda bolsa ereme depgini alty esse güýçlendi diýip, Berknesiň Klimat gözlegleri merkeziniň norwegiýaly alymlary habar berýär.

Hünärmenler ýylda 230 mlrd tonna töweregi buzuň ýitmeginiň aýgytly pursat boljakdygyny belleýär. Bu ortaça global tenperaturanyň 3,4°C ýokarlanmagyna deň gelýär. 2024-nji ýylda planeta eýýäm Pariž şertnamasy tarapyndan kesgitlenen 1,5°C çäkden geçdi.
Alymlar klimat üýtgemeleriniň buz galkanynyň massasyna ýetirýän täsirine baha bermek üçin kompýuter modelirlemesinden peýdalandy. Olar ýeriň beýikliginiň we relýefiniň hem aýgytly rol oýnaýandygy baradaky netijä geldi: buz beýik ýerlerde diňe buz örtükleri galýança eremegini dowam etdirer diýip, The Chryoshere žurnaly ýazýar. 
Buz galkanynyň eremegi diňe bir deňiz derejesiniň ýokarlanmagyna däl, eýsem ummanyň duzlulygynyň üýtgemegine-de getirer. Bu bolsa deňiz ýaşaýjylarynyň durmuşyna we deňiz ekoulgamlaryna howp salýar. Grenlandiýanyň buz örtüginiň doly eremegi deňiz derejesiniň ýedi metr ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.


16.06.2025 14:19
7k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...

07.06.2025 12:21
14k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...

02.06.2025 08:09
4.6k+

Buzluklaryň möçberi 50 ýylda 9 trillion tonna azaldy

1975-nji ýyldan bäri alnyp barylýan gözegçilikleriň dowamynda, buzluklaryň umumy möçberi 9 trillion tonnadan hem köp azaldy. Bu barada Bütindünýä meteorologiýa guramasynyň wekili Kler Nullis Ženewada geçirilen metbugat ýygnagynda habar berdi...

01.06.2025 19:18
6.7k+

Ýeriň ilatynyň tas ýarysy bir aýa barabar goşmaça yssy howany başdan geçirdi

ABŞ-nyň Nýu-Jersi ştatynda ýerleşýän «Climate Central» garaşsyz ylmy-barlag toparynyň hasabatyna görä, soňky bir ýylyň dowamynda Ýeriň ilatynyň tas ýarysy aşa yssy howalaryň uzaga çekmegi bilen ýüzbe-ýüz bolupdyr...