80 ýyl bäri muzeýde saklanýan pleziozawryň skeletinden deri bölejikleri we teňňeler tapyldy

  • 13.02.2025 13:35
  • 8.4k+

Ýewropaly paleontologlar 1940-njy ýylda Germaniýada tapylan ýura döwrüne degişli pleziozawryň galyndylaryny seljerdiler. Bu gadymy süýrenijiniň galyndylary 80 ýyllap muzeýde saklanypdy. Alymlar ony gaýtadan seljerip onuň käbir ýerlerinde deri bölejikleriniň we teňňeleriň häzirki wagta çenli saklanyp galandygyny anykladylar. Ylmy işiň netijeleri «Current Biology» žurnalynda çap edildi.

Paleontologiýada adatça açyşlar şeýle edilýär: alymlar süňkleri ýa-da ýumşak dokumalary tapýarlar, olaryň gurluşyny seljerýärler we öň tapylan nusgalar bilen deňeşdirýärler. Eger uly tapawut bar bolsa, täze görnüşiň ýüze çykandygyny yglan edýärler. Edil şu skeletde bolşy ýaly, kämahal tapylan zatlar derrew öwrenilmän, onlarça ýyllap muzeýde saklanylýar.
Şwesiýaly alymlar bu skeleti 2020-nji ýylda gaýtadan seljerdiler. Onuň hakykatdan hem 183 million ýyl ozal, ýura döwrüniň toarsiý ýarusynda ýaşap geçen pleziozawra degişlidigini anykladylar.


Geň galdyrýan zat, bu galyndylaryň «adatdan daşary ýagdaýda» gowy saklanyp galmagydyr. Sebäbi onuň diňe bir süňkleri däl, eýsem derisiniň käbir ýerleri we teňňeleri hem henize çenli saklanyp galypdyr. Bu örän seýrek duş gelýän ýagdaý. Tapylan derileriň galyňlygy 250 mikrometre deň. Alymlar ozal pleziozawrlaryň derisini inçe diýip çaklaýardylar, emma bu açyş olaryň derisiniň häzirki deňiz pyşbagalarynyňka meňzeş bolandygyny görkezýär.

«Men bu pleziozawryň öz döwründäki ihtiozawrlar ýaly teňňesiz bolmagyna garaşýardym. Uzyn boýunly pleziozawrlaryň daşky görnüşini diňe çaklap bolýardy, ýöne indi täze galyndylar arkaly biz has anyk düşünjeleri aldyk» diýip, ylmy işiň awtory Maýkl Marks belledi.


düýn 20:05
5.1k+

Türkiýede tilki derisini geýen adamyň 8000 ýyllyk heýkeli tapyldy

Arheologlar Türkiýede bir adamyň toýundan ýasalan uly bolmadyk heýkeljigini tapdylar. Bu artefaktyň ýaşy, takmynan, 8000 ýyl töweregi diýip, DHA habarlar gullugy habar berdi. Dokuz santimetrlik heýkel Izmir welaýatynyň Kemalpaşa etrabynyň Ulujak depesinden tapyldy...

düýn 19:21
1.8k+

Beýik Britaniýada şokoladyň tagamyny güýçlendirýän saz döredildi

Beýik Britaniýada diňläniňde şokoladyň süýji tagamyny has güýçlendirýän saz döredildi diýip, New York Post habar berýär. Bristol uniwersitetinden kompozitor we ses boýunça hünärmen Natali Hiasint soňky 60 ýylda sazyň tagam duýgularyna ýetirýän täsiri baradaky ylmy gözlegleri öwrendi...

28.08.2025 07:12
6.1k+

Özbegistanda ýaşy 9,2 müň ýyla barabar bolan ekerançylyk gurallary we däneleri tapyldy

Özbegistanyň günortasynda, Surhandarýa derýasynyň jülgesinde, Toda gowagynda Özbegistandan, Hytaýdan we Ýewropadan arheologlaryň topary gadymy adamlaryň gonalgasyny tapdy. Onuň ýaşy, takmynan, 9,2 müň ýyla barabar...

25.08.2025 13:01
5.2k+

Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...