80 ýyl bäri muzeýde saklanýan pleziozawryň skeletinden deri bölejikleri we teňňeler tapyldy

  • 13.02.2025 13:35
  • 8.3k+

Ýewropaly paleontologlar 1940-njy ýylda Germaniýada tapylan ýura döwrüne degişli pleziozawryň galyndylaryny seljerdiler. Bu gadymy süýrenijiniň galyndylary 80 ýyllap muzeýde saklanypdy. Alymlar ony gaýtadan seljerip onuň käbir ýerlerinde deri bölejikleriniň we teňňeleriň häzirki wagta çenli saklanyp galandygyny anykladylar. Ylmy işiň netijeleri «Current Biology» žurnalynda çap edildi.

Paleontologiýada adatça açyşlar şeýle edilýär: alymlar süňkleri ýa-da ýumşak dokumalary tapýarlar, olaryň gurluşyny seljerýärler we öň tapylan nusgalar bilen deňeşdirýärler. Eger uly tapawut bar bolsa, täze görnüşiň ýüze çykandygyny yglan edýärler. Edil şu skeletde bolşy ýaly, kämahal tapylan zatlar derrew öwrenilmän, onlarça ýyllap muzeýde saklanylýar.
Şwesiýaly alymlar bu skeleti 2020-nji ýylda gaýtadan seljerdiler. Onuň hakykatdan hem 183 million ýyl ozal, ýura döwrüniň toarsiý ýarusynda ýaşap geçen pleziozawra degişlidigini anykladylar.


Geň galdyrýan zat, bu galyndylaryň «adatdan daşary ýagdaýda» gowy saklanyp galmagydyr. Sebäbi onuň diňe bir süňkleri däl, eýsem derisiniň käbir ýerleri we teňňeleri hem henize çenli saklanyp galypdyr. Bu örän seýrek duş gelýän ýagdaý. Tapylan derileriň galyňlygy 250 mikrometre deň. Alymlar ozal pleziozawrlaryň derisini inçe diýip çaklaýardylar, emma bu açyş olaryň derisiniň häzirki deňiz pyşbagalarynyňka meňzeş bolandygyny görkezýär.

«Men bu pleziozawryň öz döwründäki ihtiozawrlar ýaly teňňesiz bolmagyna garaşýardym. Uzyn boýunly pleziozawrlaryň daşky görnüşini diňe çaklap bolýardy, ýöne indi täze galyndylar arkaly biz has anyk düşünjeleri aldyk» diýip, ylmy işiň awtory Maýkl Marks belledi.


28.06.2025 11:03
4.4k+

And daglarynda ýitirilen Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasy tapyldy

Arheologlar adybir meşhur arheologik toplumdan, takmynan, 215 km günorta-gündogarda Boliwiýanyň günortasyndaky gadymy Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasyny tapdylar. Bu açyş hakynda Antiquity žurnalynda habar berildi...

22.06.2025 11:49
7.2k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

17.06.2025 13:01
9.6k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...

16.06.2025 13:25
2.2k+

Burunda işdäniň gözegçiligine täsir edýän reseptorlar tapyldy

Ýewropaly neýrofiziologlar burnuň ys alyş epiteliýsinde iýmitiň ysyny alanda doýmak duýgusyny güýçlendirýän reseptorlaryň aýratyn kategoriýasyny tapdylar. Garramagyň biologiýasy instituty (Germaniýa) bu neýronlarda bökdençligiň ýüze çykmagy artykmaç iýmeklige we semremeklige getirip biljekdigini ýüze çykardy...