80 ýyl bäri muzeýde saklanýan pleziozawryň skeletinden deri bölejikleri we teňňeler tapyldy

  • 13.02.2025 13:35
  • 8.4k+

Ýewropaly paleontologlar 1940-njy ýylda Germaniýada tapylan ýura döwrüne degişli pleziozawryň galyndylaryny seljerdiler. Bu gadymy süýrenijiniň galyndylary 80 ýyllap muzeýde saklanypdy. Alymlar ony gaýtadan seljerip onuň käbir ýerlerinde deri bölejikleriniň we teňňeleriň häzirki wagta çenli saklanyp galandygyny anykladylar. Ylmy işiň netijeleri «Current Biology» žurnalynda çap edildi.

Paleontologiýada adatça açyşlar şeýle edilýär: alymlar süňkleri ýa-da ýumşak dokumalary tapýarlar, olaryň gurluşyny seljerýärler we öň tapylan nusgalar bilen deňeşdirýärler. Eger uly tapawut bar bolsa, täze görnüşiň ýüze çykandygyny yglan edýärler. Edil şu skeletde bolşy ýaly, kämahal tapylan zatlar derrew öwrenilmän, onlarça ýyllap muzeýde saklanylýar.
Şwesiýaly alymlar bu skeleti 2020-nji ýylda gaýtadan seljerdiler. Onuň hakykatdan hem 183 million ýyl ozal, ýura döwrüniň toarsiý ýarusynda ýaşap geçen pleziozawra degişlidigini anykladylar.


Geň galdyrýan zat, bu galyndylaryň «adatdan daşary ýagdaýda» gowy saklanyp galmagydyr. Sebäbi onuň diňe bir süňkleri däl, eýsem derisiniň käbir ýerleri we teňňeleri hem henize çenli saklanyp galypdyr. Bu örän seýrek duş gelýän ýagdaý. Tapylan derileriň galyňlygy 250 mikrometre deň. Alymlar ozal pleziozawrlaryň derisini inçe diýip çaklaýardylar, emma bu açyş olaryň derisiniň häzirki deňiz pyşbagalarynyňka meňzeş bolandygyny görkezýär.

«Men bu pleziozawryň öz döwründäki ihtiozawrlar ýaly teňňesiz bolmagyna garaşýardym. Uzyn boýunly pleziozawrlaryň daşky görnüşini diňe çaklap bolýardy, ýöne indi täze galyndylar arkaly biz has anyk düşünjeleri aldyk» diýip, ylmy işiň awtory Maýkl Marks belledi.


29.07.2025 12:15
28

Alymlar wagtyň azalandygyny subut edip, indi sekunty hasapdan aýyrmak isleýärler

Ýer öňküden çalt aýlanýar we bu taryhda ilkinji gezek global wagtdan sekunty aýyrmagyň zerurlygyna getirip biler. Bu barada Ýeriň aýlanyşy we hasaplaýyş ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) we ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň maglumatlaryna salgylanyp, CNN habar berýär...

26.07.2025 17:34
4

Italiýada etrusklaryň saç üçin halkalary bolan 2600 ýyllyk el degrilmedik mazary tapyldy

Beýlor uniwersitetinden Dawid Zoriýanyň ýolbaşçylygyndaky arheologlar topary Italiýada etrusklaryň (b.e. öňki I müňýyllykda ýaşan gadymy medeniýet) 2600 ýyllyk el degrilmedik mazaryny tapdy. Rimden 70 km uzaklykda ýerleşýän bu tapyndy Gadymy Rimiň döremezinden öňki taryhy öwrenmek üçin iň möhüm maglumatlaryň biri hasaplanýar diýip, uniwersitetiň resmi saýty habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.6k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

23.07.2025 07:17
7.3k+

Sisiliýanyň kenarynda bogaldagy saklanyp galan gadymy grek gämisi tapyldy

Arheologlar Sisiliýanyň günorta-gündogar kenar ýakasynda bogaldagy we urgany saklanyp galan gark bolan gadymy grek gämisini tapdylar. Gämi b.e. öňki VI–V asyrlarda gark bolupdyr diýip, LBV portaly habar berýär...