Alymlar smartfonyň we telewizoryň çagalara edýän täsiri boýunça barlag geçirdiler

  • 13.02.2025 12:57
  • 5.4k+

Halkara alymlar topary Latyn Amerikasynyň ýurtlarynda ýaşaýan 1 ýaşdan 4 ýaş aralygyndaky 1878 çaganyň gatnaşmagynda barlag geçirdi. Olar körpeleriň aglabasynyň ekranyň öňünde maslahat berilýän wagtdan has köp oturýandygyny  görkezdi. Iň meşhur enjamlar telewizor we smartfon bolup çykdy.

Barlaga gatnaşyjylar bilen geçirilen pikir soraşmada olaryň sosial-ykdysady ýagdaýy maşgalanyň esasy çeşmelere elýeterliligine, ene-atalaryň bilim derejesine we hünärlerine baglylykda kesgitlenildi.
Hünärmenler öz gözegçilikleriniň netijelerini MedicalXpress-da çykan makalasynda paýlaşdylar.
Alymlar köp wagtyny ekranyň öňünde geçirýän çaganyň sözleýiş diliniň ýaramaz ösýändigini anykladylar. Şol bir wagtyň özünde, kitap okamak we ene-atalar bilen bilelikde telewizora ýa smartfona tomaşa etmek, tersine, sözleýiş endikleriniň ösmegine itergi berýär. Şonda, esasan, bilim beriji programmalary saýlamak maslahat berilýär.
Telewizora köp seredýän çagalaryň söz gory çäkli bolýar we giç gepläp başlaýarlar. Bu, esasanam, okamaklyga az üns berilýän, sosial-ykdysady ýagdaýy pes maşgalalardaky çagalara mahsusdyr. COVID-19 pandemiýasyndan soň ýagdaý has-da erbetleşdi.
Çaga lukmanlary iki ýaşa çenli çagalara gajet bermezligi maslahat berýär, uly ýaşly çagalar bolsa olary gaty az we ulularyň gözegçiligi astynda ulanmalydyrlar.


13.09.2025 15:41
4.8k+

Kalimantan adasynda meteoritden galan gadymy palta tapyldy

Kalimantan adasynyň Indoneziýa böleginde ýerleşýän Paau obasynda çen bilen bürünç eýýamyna degişli seýrek guýguç şekilli palta tapyldy. Onuň ýaşy takmynan 3000 ýyl töweregi. Radar Banjarmasin gazetiniň habaryna görä, bu artefakt 1983-nji ýylda ýerli ýaşaýjy tarapyndan altyn gözleýän mahaly tötänleýin tapyldy we  jemgyýetçilige indi mälim boldy...

04.09.2025 11:59
4k+

Ýapon şäheri ýaşaýjylaryny smartfon ulanylyşyny günde iki sagat bilen çäklendirmäge çagyrdy

Ýaponiýanyň Toýoake şäheriniň häkimligi onlaýn garaşlylyga garşy göreşiň çäklerinde ýaşaýjylary smartfon ulanylyşyny günde iki sagada çenli çäklendirmäge çagyrdy. Bu barada The Guardian habar berýär. Şäher häkimi Masafumi Koki bu çäräniň fiziki we psihiki saglyk meselelerine getirip biljek, şeýle-de ukyny bozup bilýän gurluşlaryň aşa köp ulanylmagynyň öňüni almaga gönükdirilendigini düşündirdi...

02.09.2025 19:21
4.1k+

Beýik Britaniýada şokoladyň tagamyny güýçlendirýän saz döredildi

Beýik Britaniýada diňläniňde şokoladyň süýji tagamyny has güýçlendirýän saz döredildi diýip, New York Post habar berýär. Bristol uniwersitetinden kompozitor we ses boýunça hünärmen Natali Hiasint soňky 60 ýylda sazyň tagam duýgularyna ýetirýän täsiri baradaky ylmy gözlegleri öwrendi...

28.08.2025 07:12
6.5k+

Özbegistanda ýaşy 9,2 müň ýyla barabar bolan ekerançylyk gurallary we däneleri tapyldy

Özbegistanyň günortasynda, Surhandarýa derýasynyň jülgesinde, Toda gowagynda Özbegistandan, Hytaýdan we Ýewropadan arheologlaryň topary gadymy adamlaryň gonalgasyny tapdy. Onuň ýaşy, takmynan, 9,2 müň ýyla barabar...