Birnäçe dil bilmegi çagalaryň akyl-paýhas başarnyklaryny gowulandyrýar

  • 02.02.2025 11:19
  • 3k+

Amerikan alymlarynyň geçiren barlaglary, birnäçe dili bilmegiň çagalaryň akyl-paýhas (kognitiw) başarnyklarynyň ösmegine ýardam berýändigini görkezdi. Bu aýratyn-da autistik spektr bozulmalary bolan çagalar üçin möhümdir. Maýami uniwersitetiniň hünärmenleri bu barlagyň netijelerini Journal of Experimental Child Psychology žurnalynda paýlaşdylar.

Alymlar 7 ýaşdan 12 ýaşa çenli bolan 112 çaganyň maglumatlaryny seljerip gördüler.
Geçirilen barlaglaryň netijesinde, iki dili bilýän çagalaryň has gowy pikirlenýändigi we özlerini gözegçilikde saklamakda has başarjaňdygy anyklanyldy. Olar bir wezipeden beýleki wezipä çalt geçip bilýärler we bir zady ýerine ýetirenlerinde has netijeli hereket edýärler. Diňe bir dili bilýän çagalar bilen deňeşdirilende, olaryň impulslaryny (duýdansyz hereketlerini) dolandyrmak ukyby hem has güýçli boldy.
Bu täsir esasanam autistik spektr bozulmalary bolan çagalarda has aýdyň ýüze çykdy. Iki dili bilýän autistik çagalar, öz işlerini meýilleşdirmek, bir zada ünslerini jemlemek we bir wagtda birnäçe işi ýerine ýetirmek boýunça has gowy netijeleri görkezdiler. Şeýle hem, olar beýleki adamlaryň duýgularyna we pikirlerine has gowy düşündiler. Bu bolsa olaryň jemgyýete has gowy uýgunlaşmagyna kömek etdi.
Hünärmenleriň pikirine görä, dilleriň arasynda yzygiderli geçiş etmek öz-özüňi gözegçilikde saklamak we ünsi jemlemek mehanizmlerini türgenleşdirýär hem-de beýniniň degişli böleklerini işjeňleşdirýär.


30.09.2025 18:01
877

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

04.09.2025 11:59
1

Ýapon şäheri ýaşaýjylaryny smartfon ulanylyşyny günde iki sagat bilen çäklendirmäge çagyrdy

Ýaponiýanyň Toýoake şäheriniň häkimligi onlaýn garaşlylyga garşy göreşiň çäklerinde ýaşaýjylary smartfon ulanylyşyny günde iki sagada çenli çäklendirmäge çagyrdy. Bu barada The Guardian habar berýär. Şäher häkimi Masafumi Koki bu çäräniň fiziki we psihiki saglyk meselelerine getirip biljek, şeýle-de ukyny bozup bilýän gurluşlaryň aşa köp ulanylmagynyň öňüni almaga gönükdirilendigini düşündirdi...

26.08.2025 13:40
5.2k+

Kanadada guş dümewiniň ýaýramak howpy sebäpli 400 düýeguşy ýok ediler

Kanadada federal şikaýat kazyýeti Britan Kolumbiýasyndaky Universal Ostrich Farms fermasynda 400 düýeguşy ýok etmek baradaky çözgüdi tassyklady. Bu çäre guş dümewiniň ýaýramak howpy bilen baglanyşykly diýip, The Washington Post habar berýär...

17.08.2025 23:41
9.9k+

Alymlar ertirki kofe üçin iň gowy wagty aýdyp, ony ýekelikde içmegi maslahat berdi

Kofe üçin iň gowy wagt oýananyňdan soň 2,5 sagatdan soň bolup, ony iň gowusy ýekelikde içmeli. Şeýle teklibi ýewropaly alymlar öňe sürýär. Olar kofe içmegiň wagtynyň we şertleriniň içgiden alynýan lezzete nähili täsir edýändigini öwrendi...