Kleopatranyň uýasyna degişli galyndylar rimli “oglanjyga” degişli bolup çykdy

  • 14.01.2025 19:36
  • 8.9k+

Genetiki seljermeleriň netijesinde Türkiýede ýerleşýän gadymy şäher Efesden tapylan galyndylaryň Müsür şa zenany Kleopatranyň öweý aýal dogany Arsinoýa IV-ä degişli däldigi ýüze çykaryldy. Sebäbi seljermelerde Y-hromosoma tapyldy, bu bolsa galyndylaryň erkek kişä degişlidigini görkezýär diýip, Scientific Reports habar berýär.

Bu galyndylar ýetginjek ýaşdaky oglana degişli bolup çykdy. Bilermenleriň bellemegine görä, ol 11-14 ýaş aralygynda aradan çykypdyr, şeýle-de ol, ähtimal, müsürli däl-de, rimli bolupdyr.
Galyndylar 1929-njy ýylda häzirki Türkiýäniň çägindäki gadymy Efesden tapyldy. Şol ýerde gapyrga we but süňkleriniň bölekleri hem ýüze çykaryldy.
Oglanyň ýaşan döwründe kim bolandygy belli däl, ýöne tapylan mazar onuň baý maşgaladan bolandygyny görkezýär. Şeýle-de, ol saglyk bilen bagly düýpli meselelerden ejir çekipdir. Dogabitdi äň kemçiligi we kelle süňkleriniň wagtyndan öň birleşmegi onuň ösüşinde kemçilikleriň ýüze çykandygyny görkezýär.
Bu oglan Arsinoýanyň döwürdeşi bolupdyr, sebäbi galyndylar b.e. öňki 205-36-njy ýyllara degişli. Taryhy maglumatlara görä, Arsinoýa b.e. öňki 41-nji ýylda Efesde öldürilipdir. Şol döwürde Efes Rim respublikasynyň bir bölegi bolupdyr.
Arsinoýa Kleopatranyň öweý aýal dogany bolupdyr. Olaryň ejeleri başga, ýöne atalary bir – Ptolemeý XII bolupdyr. Taryhçylaryň pikirine görä, sürgünde bolsa-da Arsinoýa patyşalyk üçin howp döredipdir. Çeşmelere görä, ol Kleopatranyň söýgülisi general Mark Antoniýniň buýrugy bilen öldürilipdir.
Arsinoýanyň mazary entek tapylmady. Kleopatra bilen Mark Antoniýniň galyndylary hem henize çenli ýüze çykarylmady.


düýn 14:28
1.5k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.6k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.8k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...