Kleopatranyň uýasyna degişli galyndylar rimli “oglanjyga” degişli bolup çykdy

  • 14.01.2025 19:36
  • 9k+

Genetiki seljermeleriň netijesinde Türkiýede ýerleşýän gadymy şäher Efesden tapylan galyndylaryň Müsür şa zenany Kleopatranyň öweý aýal dogany Arsinoýa IV-ä degişli däldigi ýüze çykaryldy. Sebäbi seljermelerde Y-hromosoma tapyldy, bu bolsa galyndylaryň erkek kişä degişlidigini görkezýär diýip, Scientific Reports habar berýär.

Bu galyndylar ýetginjek ýaşdaky oglana degişli bolup çykdy. Bilermenleriň bellemegine görä, ol 11-14 ýaş aralygynda aradan çykypdyr, şeýle-de ol, ähtimal, müsürli däl-de, rimli bolupdyr.
Galyndylar 1929-njy ýylda häzirki Türkiýäniň çägindäki gadymy Efesden tapyldy. Şol ýerde gapyrga we but süňkleriniň bölekleri hem ýüze çykaryldy.
Oglanyň ýaşan döwründe kim bolandygy belli däl, ýöne tapylan mazar onuň baý maşgaladan bolandygyny görkezýär. Şeýle-de, ol saglyk bilen bagly düýpli meselelerden ejir çekipdir. Dogabitdi äň kemçiligi we kelle süňkleriniň wagtyndan öň birleşmegi onuň ösüşinde kemçilikleriň ýüze çykandygyny görkezýär.
Bu oglan Arsinoýanyň döwürdeşi bolupdyr, sebäbi galyndylar b.e. öňki 205-36-njy ýyllara degişli. Taryhy maglumatlara görä, Arsinoýa b.e. öňki 41-nji ýylda Efesde öldürilipdir. Şol döwürde Efes Rim respublikasynyň bir bölegi bolupdyr.
Arsinoýa Kleopatranyň öweý aýal dogany bolupdyr. Olaryň ejeleri başga, ýöne atalary bir – Ptolemeý XII bolupdyr. Taryhçylaryň pikirine görä, sürgünde bolsa-da Arsinoýa patyşalyk üçin howp döredipdir. Çeşmelere görä, ol Kleopatranyň söýgülisi general Mark Antoniýniň buýrugy bilen öldürilipdir.
Arsinoýanyň mazary entek tapylmady. Kleopatra bilen Mark Antoniýniň galyndylary hem henize çenli ýüze çykarylmady.


29.10.2025 13:04
4.1k+

Ierusalimde ilkinji gezek assiriýa ýazgysy tapyldy

Ierusalimde gazuw işlerini alyp barýan arheologlar möhüm tapyndyny ýüze çykardylar: olar, takmynan,  2700 ýyllyk kiçijik kerpiç bölegini – assiriýa klin ýazgysy bilen bezelen bölegi – tapdylar. Bu tapyndy gadymy şäheriň taryhynda ilkinji gezek şeýle ýazgyň ýüze çykarylandygyny görkezýär...

29.10.2025 11:02
3.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.5k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...