Urugwaýda köp süýrenijileriň we süýdemdirijileriň nesilbaşysy bolan mezozawrlaryň iň äpedi tapyldy

  • 11.01.2025 11:50
  • 8.2k+

Alymlar iň uly mezozawryň galyndylaryny tapdylar, onuň göwresi bu gadymy görnüşiň ozal belli bolan wekillerinden üç esse uludyr. Ýyrtyjynyň äpet nusgasy Urugwaýyň demirgazyk-gündogarynda ýerleşýän Mangrullo formasiýasynyň Lagerştettinde tapyldy.

Urugwaýly we fransiýaly paleontologlar bu açyşy Fossil Studies žurnalynda beýan etdiler.
Mezozawrlar paleozoý eýýamynyň ahyrynda Gondwana günorta yklymynyň kenarlarynda ýaşap, ýerde-suwda ýaşan gadymy süýrenijilerdir. Ozallar olar uzynlygy 0,7 metr töweregi bolan ownuk haýwanlar hasaplanýardy. Şeýle-de bolsa, tapylan galyndylar, olaryň käbirleriniň uzynlygynyň iki metre ýetendigini görkezýär.
Kelläniň, oňurganyň we beýleki süňkleriň saklanyp galan  bölekleri täze nusganyň ölçegine baha bermäge mümkinçilik berdi.
Alymlar äpet ululygyň jandaryň ýaşy bilen, şeýle hem kenarýaka durmuşyna uýgunlaşan bolmagynyň mümkindigi bilen baglanyşyklydygyny çaklaýarlar. Tapyndy mezozawrlaryň ontogenezine has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär we häzirki süýrenijileriň, guşlaryň we süýdemdirijileriň ata-babalary bolan irki amniotlarda ulalmak tendensiýasyny tassyklaýar.


düýn 11:20
6.9k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

01.07.2025 20:25
6.5k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

01.07.2025 19:25
6k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

01.07.2025 18:13
3.4k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...